علی علیمرادی؛ حسن احمدی؛ وحید قبادیان
دوره 13، شماره 4 ، زمستان 1397، ، صفحه 1021-1042
چکیده
در دورۀ صفویه به واسطه امنیت، رونق اقتصادی وتفکرات اسلامی زمینه مناسبی برای اعتلای فرهنگ ایرانی - اسلامی فراهم شد. این مساله باعث تشخّص و بالندگی هنر ایرانی - اسلامی خاصه شهرسازی و معماری دورۀ صفوی نسبت به دیگر دوره‌ها در ایران شد، چنان که حاصل آن را می‌توان در شکل‌گیری کالبدی نظام شهرسازی صفویه به صورت باغشهر، تمثیلی از بهشت روی ...
بیشتر
در دورۀ صفویه به واسطه امنیت، رونق اقتصادی وتفکرات اسلامی زمینه مناسبی برای اعتلای فرهنگ ایرانی - اسلامی فراهم شد. این مساله باعث تشخّص و بالندگی هنر ایرانی - اسلامی خاصه شهرسازی و معماری دورۀ صفوی نسبت به دیگر دوره‌ها در ایران شد، چنان که حاصل آن را می‌توان در شکل‌گیری کالبدی نظام شهرسازی صفویه به صورت باغشهر، تمثیلی از بهشت روی زمین جست. نظام شهرسازی رنسانس نیز ریشه در مکتب اصالت انسان که الهام‌بخش و مبنای طراحی در همه سطوح کالبدی از اجزای معماری تا فضای شهری شد. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی آموزه‌های شهرسازی دورۀ صفویه و رنسانس و شناخت عناصر مؤثر در شکل‌گیری کالبدی شهر می‌باشد. لذا پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع از روش‌های ترکیبی اعم از تاریخی، تحلیل تطبیقی و پدیدارشناسی مورد استفاده قرار گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها، روش کتابخانه‌ای می‌باشد.تجزیه و تحلیل داده‌های آن به شیوه کیفی و استنباطی صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شهر آرمانی نظام شهرسازی دورۀ صفویه و رنسانس متأثر از نوع جهان‌بینی ناظر بر آنها بوده است. تبلور کالبدی فضاهای شهری در معنا و شکل جدید از دل سازمان کهن در یک فرایند تاریخی و طبیعی پدیده آمده است. در حقیقت گذار از شهر - مکان به شهر - زمان بوده است. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود شهر مقوله‌ای فلسفی است چون ابعاد ذهنی - هویتی شهر در محدوده ارزش‌های فکری - اعتقادی مقام می‌گیرد. از سوی دیگر شهر پدیده‌ای "مکانی – زمانی" است که در هر مقطعی از تاریخ بتواند دگرگونی‌های کمی خود را با تغییرات کیفی موردنیاز عصر خویش تبدیل کند و مفهوم مکان و زمان را در همسویی با یکدیگر قرار دهد.
علیرضا عبداله زاده فرد؛ میترا قاسمی؛ علی شکور
دوره 13، شماره 3 ، پاییز 1397، ، صفحه 559-575
چکیده
امروزه مبحث هویت و حیات‌اجتماعی از مسائل مهم زندگی‌شهری است. عوامل و عناصر مختلفی می‌توانند در زمینه هویت و مسائل اجتماعی شهروندان اثرگذار باشد که یکی از مهم‌ترین آنها منظرشهری است. در واقع دو مقوله منظرشهری و هویت دارای تعاملات متقابلی هستند. هر دو مقوله منظر و هویت‌شهری به نوبه‌ای در دهه‌های گذشته در برنامه‌ها و اقدام‌های ...
بیشتر
امروزه مبحث هویت و حیات‌اجتماعی از مسائل مهم زندگی‌شهری است. عوامل و عناصر مختلفی می‌توانند در زمینه هویت و مسائل اجتماعی شهروندان اثرگذار باشد که یکی از مهم‌ترین آنها منظرشهری است. در واقع دو مقوله منظرشهری و هویت دارای تعاملات متقابلی هستند. هر دو مقوله منظر و هویت‌شهری به نوبه‌ای در دهه‌های گذشته در برنامه‌ها و اقدام‌های متخصصان و متولیان مسائل شهری در ایران مغفول بوده‌اند و کمتر به آنها توجه شده است. منظرشهری به‌دلیل نقش آن در بروز رفتارهای‌اجتماعی در محیط دارای اهمیت ویژه‌ای است که با فراهم‌آوردن بستری جهت بروز تعاملات‌اجتماعی شهروندان، تعامل با محیط و تعامل با سایرین، نتایج قابل‌ملاحظه‌ای از جمله هویت و احساس تعلق‌خاطر را به همراه دارد. از این رو مناظر‌شهری به عنوان بستر رخدادها و رفتار‌های اجتماعی توان‌های بالقوه‌ای هستند که فرای تأثیر کالبدی‌شان، تأثیر گسترده آنها در بهبود و ارتقاء رفتار و تعاملات‌اجتماعی شهروندان، کیفیت‌محیط زندگی و ارتقاء هویت آنان را نمی‌توان نادیده گرفت. هدف اصلی این پژوهش شناسایی تأثیرگذارترین مؤلفه‌های منظرشهری از میان مفاهیمی نظیر حس تعلق‌خاطر، خاطره‌انگیزی، جذابیت، زیبایی‌و‌خوانایی، امنیت‌و‌آرامش، دسترسی‌و‌ارتباط، فعالیت‌و‌کاربری بر شکل‌گیری تعاملات‌اجتماعی و ارتقاء هویت‌شهری در گذر امام‌زاده زنجیری می‌باشد. جهت گردآوری اطلاعات از روش میدانی و کتابخانه‌ای بهره گرفته شده و 370 نفر به‌عنوان حجم نمونه از طریق فرمول‌کوکران انتخاب و مورد پرسشگری واقع شده‌اند و داده‌های پرسشنامه، با استفاده از نرم‌افزار spss و روش رگرسیون گام‌به‌گام تحلیل شدند. نتیجه مطالعات نشان می‌دهد که مؤلفه‌های دسترسی و ارتباط، فعالیت و کاربری تأثیرگذارترین مؤلفه‌های منظرشهری در شکل‌گیری تعاملات‌اجتماعی و ارتقاء هویت‌شهری در گذر امام‌زاده زنجیری بوده است.
لیلا ضیافتی کافی؛ احمد پوراحمد
دوره 13، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 267-281
چکیده
رودخانه ها به‌عنوان یکی از عناصر ساختاری شهر و کریدورهای طبیعی در فراهم کردن منابع زیست محیطی نقش مؤثری دارند. لذا سرمایه‌گذاری روی اراضی مجاور و احداث و توسعه بوستان‌های تفریحی پیرامون آنها، علاوه بر اینکه تأثیرات زیست محیطی بسیار زیادی به همراه دارد، پیوندهای پسین و پیشین اقتصادی فراوانی هم دارد. روستای حسنکدر به‌زعم برخورداری ...
بیشتر
رودخانه ها به‌عنوان یکی از عناصر ساختاری شهر و کریدورهای طبیعی در فراهم کردن منابع زیست محیطی نقش مؤثری دارند. لذا سرمایه‌گذاری روی اراضی مجاور و احداث و توسعه بوستان‌های تفریحی پیرامون آنها، علاوه بر اینکه تأثیرات زیست محیطی بسیار زیادی به همراه دارد، پیوندهای پسین و پیشین اقتصادی فراوانی هم دارد. روستای حسنکدر به‌زعم برخورداری از امکانت بالقوه و بالفعل، از نظر موقعیت، در روند توسعه آن محدودیت‌ها و تنگناهای زیادی در زمینه‌های مختلف وجود دارد، به‌طور کلی در سطح این روستا عدم دسترسی مناسب به زیرساخت‌های اقتصادی، محدودیت و پراکندگی منابع طبیعی و در نهایت نداشتن عملکرد اقتصادی مؤثر در سیستم اقتصادی منطقه، انعکاس خود را در زمینه‌های اقتصادی- اجتماعی به‌صورت فقر و بیکاری نمایان کرده است. تحقیق حاضر این مسائل را با مطالعه بر روی ویژگی‌های جغرافیای، اقتصادی و اجتماعی این روستا مورد بررسی قرار داده است. هدف از این تحقیق نیل به ساماندهی حسنکدر از طریق اولویت‌های زیست محیطی با راهبرد توسعه پایدار و شناخت و معرفی معیارهای ساماندهی می‌باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی به منظور جمع‌آوری اسناد و مدارک مرتبط، مولفه‌ها و معیارهای ارتقای محیط زیست و ساماندهی سکونتگا‌ه‌ها را، از طریق جداول سوآت و روش سلسله مراتبی AHP مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.بر اساس نتایج تحقیق، ساماندهی سکونتگاههای اطراف رودخانه‌ها و هدایت آن در طرحهای هادی روستایی به سوی یک نظم فضایی، می‌تواند آثار پایداری بر اصلاح بافت سکونتگاههای روستایی بگذارد و آن را به سوی رفتاری قانونمند هدایت کند.
محمدعلی خلیجی؛ رحیم سرور؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی
دوره 13، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 283-303
چکیده
مدیریت و برنامه‌ریزی حریم کلانشهرها به دلیل گستردگی فضایی و تعدد متغیرهای تأثیرگذار، با پیچیدگی‌های بسیاری روبروست. نگاه بخشی در غیاب سند راهبردی و بسترهای قانونی انسجام بخش سبب شده که انواع تفرق‌ها به یک مساله جدی و مانع بزرگ در مسیر تحقق مدیریت یکپارچه حریم پایتخت تبدیل شود و لذا تحقق راهبرد صیانت و توسعه پایدار منوط به رفع تفرق‌ها ...
بیشتر
مدیریت و برنامه‌ریزی حریم کلانشهرها به دلیل گستردگی فضایی و تعدد متغیرهای تأثیرگذار، با پیچیدگی‌های بسیاری روبروست. نگاه بخشی در غیاب سند راهبردی و بسترهای قانونی انسجام بخش سبب شده که انواع تفرق‌ها به یک مساله جدی و مانع بزرگ در مسیر تحقق مدیریت یکپارچه حریم پایتخت تبدیل شود و لذا تحقق راهبرد صیانت و توسعه پایدار منوط به رفع تفرق‌ها و برپایی مدیریت یکپارچه می‌باشد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و تعیین تفرقهای مدیریت یکپارچه در سطوح و ابعاد مختلف حریم پایتخت می‌باشد. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش شناسی توصیفی بوده که جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران 201 نفر بدست آمده است و برای شناسائی ابعاد مدیریت یکپارچه از ابزار پرسشنامه استفاده شده که با احصای 25 متغیر در قالب 5 مؤلفه تفرق نهادی، قانونی، سیاستگذاری، کالبدی و اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین مؤلفه‌های مورد مطالعه وجود دارد. همچنین میزان تأثیر مستقیم مؤلفه‌های تفرق قانونی برکالبدی برابر با 0.593 بوده است که نشان می‌دهد به ازای یک واحد تغییر در تفرق قانونی، میزان تفرق کالبدی به میزان 0.593 واحد تغییر خواهد یافت.
کتایون بهزاد افشار؛ پرویز اکبری
دوره 12، شماره 4 ، زمستان 1396، ، صفحه 857-873
چکیده
وقوع زلزله باعث خسارت های زیادی به بناهای شهری شده که ناشی از عدم توجه به شناخت عوامل اساسی در آسیب پذیری در برابر زلزله می باشد، از اینرو لازم است که به بررسی و تحلیل متغیرهای تأثیر گذار کالبدی در آسیب پذیری لرزه ای پرداخته و نقش هر کدام را در جهت کاهش آسیب پذیری مشخص نمود. هدف این مقاله مطالعه اصولی و مشخص کردن و شناسایی نقاط آسیب پذیر ...
بیشتر
وقوع زلزله باعث خسارت های زیادی به بناهای شهری شده که ناشی از عدم توجه به شناخت عوامل اساسی در آسیب پذیری در برابر زلزله می باشد، از اینرو لازم است که به بررسی و تحلیل متغیرهای تأثیر گذار کالبدی در آسیب پذیری لرزه ای پرداخته و نقش هر کدام را در جهت کاهش آسیب پذیری مشخص نمود. هدف این مقاله مطالعه اصولی و مشخص کردن و شناسایی نقاط آسیب پذیر در برابر خطر زلزله در ناحیه با توجه به معیارهای سازه ای مانند (نوع سازه و مصالح، کیفیت ،قدمت و عمر ساختمان، تعداد طبقات ساختمان، کاربری زمین، معابر)، است تا آسیب ناشی از زلزله در ناحیه منفصل شهری بابا ریز سنندج را کاهش داده و فراهم آوردن امکان برنامه ریزی درست بوده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و موردی است. تکنیک گردآوری آمار و اطلاعات، با استفاده از روش ها اسنادی می باشد. و از مدلTOPSIS، نرم افزارهای GIS و excel برای جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است. بیشترین آسیب پذیری به ترتیب در ناحیه 2، 4،3 می باشد و ناحیه 1 از کمترین آسیب پذیری برخوردار است. بطورکلی می توان گفت، شمال غربی شهر و بافت مرکزی شهر جزء نواحی پرخطر و نواحی شرقی جز نواحی کم خطر در زمان وقوع زلزله می باشند. با توجه به متغیرهای کالبدی (سازه ای)، بیشترین احتمال آسیب پذیری کالبدی موثر را به ترتیب معابر، سازه و مصالح، تعداد طبقات ساختمانی را در آسیب پذیری از زلزله خواهند داشت، و کمترین نقش را کیفیت و عمر ساختمان و کاربری زمین خواهند بود.
سید عبدالهادی دانشپور؛ علی اکبر سالاری پور
دوره 12، شماره 1 ، بهار 1396، ، صفحه 119-137
چکیده
افرادی که در دوره کودکی فرصت ایجاد رابطه دلبستگی با محله را پیدا نکرده باشند در بزرگسالی نیز شانس کمتری برای ایجاد پیوندهای احساسی با محیط زندگی خود خواهند داشت. با توجه به اهمیت دوره کودکی در دلبستگی مکانی، مقاله حاضر به دنبال ساخت و الویت بندی گزینه های راهبردی در جهت افزایش میزان دلبستگی کودکان به محله گلسار شهر رشت است. لحاظ نکردن ...
بیشتر
افرادی که در دوره کودکی فرصت ایجاد رابطه دلبستگی با محله را پیدا نکرده باشند در بزرگسالی نیز شانس کمتری برای ایجاد پیوندهای احساسی با محیط زندگی خود خواهند داشت. با توجه به اهمیت دوره کودکی در دلبستگی مکانی، مقاله حاضر به دنبال ساخت و الویت بندی گزینه های راهبردی در جهت افزایش میزان دلبستگی کودکان به محله گلسار شهر رشت است. لحاظ نکردن خواسته های ذینفعان در فرایند ساخت و الویت بندی راهبردها منجر به اتلاف هزینه و عدم حصول نتیجه می گردد. ابزارهای نوین برنامه ریزی راهبردی مانند (QFD) بر الویت بندی راهبردها بر حسب نیازها ی ذینفعان تاکید دارند. در این راستا، در ابتدا با استفاده از روش عکاسی توسط کودکان و مصاحبه عمیق با 30 کودک نیازهای آنان شناسایی شده و در مرحله بعد از 400 نفر از کودکان و والدین آنها خواسته شده اهمیت هریک از نیازها را رتبه بندی نمایند. سپس راهبردها با تکنیک گروه اسمی توسط متخصصین و با استفاده از اطلاعات مرحله اول، راهبردهای موجود در طرح تفصیلی منطقه و مباحث تخصصی در جلسه گروه اسمی تدوین می گردند. در پایان با استفاده از ماتریس روابط راهبردها الویت بندی شده و برنامه های اجرایی مربوط به آنها بیان می گردند. نتایج نشان می دهد، راهبردهایی که باعث تسهیل بازی کودکان در محله شده، ارتباط آنان را با طبیعت شکل می دهد و آنها را در رویداد های فرهنگی و خلاقانه در سطح محله درگیر می کند، بیشترین کارایی را در تبدیل محله گلسار به محله دوست داشتنی از نظر کودکان خواهد داشت.
