مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
محمد شیرزاد وزمتر؛ تیمور آمار؛ نصرالله مولائی هشجین؛ محمدصادق اللهیاری
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 1-18
چکیده
تدوین سیاست‌گذاری‌های اصولی از جمله مسائل مهم کشاورزی است که با توجه به جمعیت روستایی کشور و تخصصی شدن تولیدات کشـاورزی در شکوفایی اقتصاد و توسعه کشـاورزی نقش به‌سزایی دارد. پژوهش حاضر در صـدد بررسی نقش سیاست-گذاری‌های حمایتی زراعی در تحـولات اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال بعد از انقلاب اسلامی و ارائه راهکارهایی برای بهبـود وضعیت ...
بیشتر
تدوین سیاست‌گذاری‌های اصولی از جمله مسائل مهم کشاورزی است که با توجه به جمعیت روستایی کشور و تخصصی شدن تولیدات کشـاورزی در شکوفایی اقتصاد و توسعه کشـاورزی نقش به‌سزایی دارد. پژوهش حاضر در صـدد بررسی نقش سیاست-گذاری‌های حمایتی زراعی در تحـولات اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال بعد از انقلاب اسلامی و ارائه راهکارهایی برای بهبـود وضعیت این سیاست‌گذاری‌های در شهرستان ماسال، تحولات و حفظ کاربری زمین، آشنایی کشاورزان با روشهای جدید کشـاورزی، افزایش میزان تولید در واحد سطح و در نتیجه افزایش درآمد، کاهش هزینه‌ها و ارتقای سطـح زندگی آنها می‌باشد. شهـرستان ماسال دارای پتانسیل‌های زیادی در زمینه فعالیت‌های زراعی می‌باشد. اما متأسفانه در برنامه‌های توسعه و سیاست-گذاری‌های اقتصادی به بخش کشاورزی این شهرستان بسیار کم توجهی شده و در نتیجه کشاورزان بخصوص روستاییان کشاورز با مشکلات جدی روبرو می‌باشند که ضرورت توجه به بخش کشاورزی در برنامه‌های توسعـه و ضرورت جهت‌گیری اهداف طرح‌های پژوهشی را به این بخش ایجـاب می‌کنـد. روش بررسی در این پژوهش مبتنی بر رویکـرد توصیفی - تحلیلی می‌باشـد. جهت بررسی وضعیت سیاست‌گذاری‌های حمایتی زراعی از عواملی مانند: عامل موقعیت، سطـح اجـرا، فاصله و دوری یا نزدیکی به مراکـز بازاری استفـاده شـده اسـت. نتایج حاصـل از این پژوهش بیـانگر این است که اعمـال سیاست‌گذاری‌های حمایتی زراعی باعث حفظ 18/52 درصد کاربری اراضی زراعی، افزایش 2 برابری سطح کشت دوم نسبت به سال 1380، افزایش درآمد و کاهش 25 درصدی هزینه‌ها در روستاهای شهرستان ماسال شده است.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
یاسر رمضان نژاد؛ عبدالرضا رکن الدین افتخاری
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 19-34
چکیده
کرانه‌های ساحلی گیلان با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و همچنین داشتن سواحل ماسه‌ای و مناظر زیبا می‌تواند یکی از بزرگترین کانون‌های گردشگری ساحلی باشد. با وجود اینکه بیش از یک دهه از ایجاد مقاصد گردشگری ساحلی در استان گیلان می‌گذرد ولی این مقاصد نتوانسته‌اند به سطح قابل‌قبولی از توسعه دست یابند. بدین‌سان، این پرسش مطرح می‌باشد ...
بیشتر
کرانه‌های ساحلی گیلان با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و همچنین داشتن سواحل ماسه‌ای و مناظر زیبا می‌تواند یکی از بزرگترین کانون‌های گردشگری ساحلی باشد. با وجود اینکه بیش از یک دهه از ایجاد مقاصد گردشگری ساحلی در استان گیلان می‌گذرد ولی این مقاصد نتوانسته‌اند به سطح قابل‌قبولی از توسعه دست یابند. بدین‌سان، این پرسش مطرح می‌باشد که چه راهبردهایی برای توسعه گردشگری ساحلی روستایی نیاز می‌باشد؟ موفقیت در توسعه گردشگری ساحلی، نیازمند برنامه‌ریزی راهبردی است. لذا، هدف پژوهش، تدوین راهبردهای توسعه گردشگری ساحلی روستایی در استان گیلان می‌باشد. بدین منظور، پرسشنامه‌ای باز در اختیار جمعی از اساتید و متخصصین قرار گرفت و از این طریق فهرستی از مشترکات نقاط ضعف‌ها، قوت‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات شناسایی شد. با استفاده از مدل swot راهبردها تدوین شدند که اولویت آنها بر اساس نمره نهایی جذابیت‌ها به شرح زیر می‌باشد: واگذاری امور گردشگری ساحلی (طرح‌های سالم‌سازی) به سازمان گردشگری در جهت برنامه‌ریزی، مدیریت و بازاریابی کارآمد و اثربخش (102/4)، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی در جهت ایجاد تخصص و توانمندی در منابع انسانی سازمان‌ها با نمره (079/4)، تخصیص تسهیلات مالی و تسهیل فرآیند اخذ مجوز جهت ایجاد مشاغل مرتبط با گردشگری ساحلی توسط جوامع محلی (989/3)، تشویق و حمایت از سرمایه‌گزاران بخش خصوصی برای ایجاد و توسعه امکانات مناسب در مقاصد گردشگری ساحلی (963/3)، تشویق و حمایت از ایجاد سازمان‌های مردم‌نهاد در جهت آموزش و ارتقاء فرهنگ زیست‌محیطی در راستای حفظ محیط-زیست روستا و ساحل (636/3).
مقاله پژوهشی
علی اکبر تقیلو؛ علی اکبر عنابستانی؛ رضا خسرو بیگی
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 35-53
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. روش جمع آوری اطلاعات، روش اسنادی بوده و از مرکز آمار، تصاویر ماهواره ...
بیشتر
هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. روش جمع آوری اطلاعات، روش اسنادی بوده و از مرکز آمار، تصاویر ماهواره ای و اسناد و آمار اطلاعات منابع طبیعی و کشاورزی جمع آوری شده است. به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی از مدلهای تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ای و برای تحلیل شاخصهای جمعیت نیز از ضریب جینی و شاخص نابرابری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شاخصهای جمعیتی در بین روستاهای پراکنده در خرده نواحی اکولوژیک توزیعی متفاوت تر نسبت به نواحی توسعه ای دارند. ضریب جینی تمام شاخصهای جمعیتی نواحی اکولوژیک بغیر از شاخص تراکم جمعیت را یکسان نشان می دهد و ضریب جینی نواحی توسعه ای، رشد جمعیت و میانگین جمعیت روستاها را نابرابر نشان می دهد
مقاله پژوهشی
انور امان اله پور؛ حسین نظم فر؛ عطا غفاری گیلانده
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 55-74
چکیده
آنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار می گیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگی های هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست می‌گذارند؛ لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونه‌ای که کمترین زیان به محیط وارد شود و در کنار آن بهترین بهره‌وری برای انسان به دست آید، ...
بیشتر
آنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار می گیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگی های هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست می‌گذارند؛ لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونه‌ای که کمترین زیان به محیط وارد شود و در کنار آن بهترین بهره‌وری برای انسان به دست آید، مدنظر است. به همین منظور با توجه به هدف اصلی در این تحقیق، شهر جدید بهارستان واقع در استان اصفهان، جهت ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری بر اساس اصول آمایش سرزمین، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا مطالعات پایه انجام و نقشه‌های موضوعی منطقه تهیه و سپس رقومی سازی شد. آنگاه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با استفاده از نقشه توپوگرافی در محیط Arc gis 10.2 تولید شد. سپس با همپوشانی و تلفیق نقشه‌های ارتفاع، شیب، جهت، انواع خاک، بافت خاک، عمق خاک، پوشش گیاهی، زمین شناسی، کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از گسل با روشهای ANP و منطق فازی در محیط Arc gis 10.2، نقشه توان اکولوژیکی توسعه شهری تهیه شد. نتایج کلی بیانگر آن است که کل محدوده‌ی توسعه با مساحتی حدود 068/3264 هکتار در قسمت جنوب شرقی و شمالی بهارستان قرار دارد که با تدقیق این محدوده و در نظر نگرفتن محدوده‌هایی که در ارتباط با تأمین اراضی مناسب توسعه کارآیی ندارند، محدوده‌ای حدود 717/2800 هکتار جهت برنامه‌ریزی توسعه‌ی آتی شهر بهارستان در نظر گرفته شده است
مقاله پژوهشی
نسرین جعفری؛ حمید برقی؛ یوسف قنبری
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 75-91
چکیده
امروزه حکمروایی به عنوان پیش‌شرطی برای توسعه پایدار و الگویی جهت مدیریت روستایی معرفی می‌شود. با این حال حکمروایی در جهان امروز با مشکلات زیادی روبه‌روست که چاره رهایی از این بحران ورود و تزریق سرمایه‌ای از جنس خود مردم با نام سرمایه اجتماعی است که بر حکمروایی در مناطق روستایی تاثیر گذاشته و در توانمندی مدیریت محلی اثرگذار می‌باشد. ...
بیشتر
امروزه حکمروایی به عنوان پیش‌شرطی برای توسعه پایدار و الگویی جهت مدیریت روستایی معرفی می‌شود. با این حال حکمروایی در جهان امروز با مشکلات زیادی روبه‌روست که چاره رهایی از این بحران ورود و تزریق سرمایه‌ای از جنس خود مردم با نام سرمایه اجتماعی است که بر حکمروایی در مناطق روستایی تاثیر گذاشته و در توانمندی مدیریت محلی اثرگذار می‌باشد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی بر حکمروایی در مناطق روستایی شهرستان زنجان می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری داده‌ها از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق طبق فرمول کوکران، 319 نفر از خانوارهای ساکن در مناطق روستایی شهرستان زنجان می‌باشند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آماراستنباطی tتک نمونه‌ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر می‌باشد. نتایج حاصل از آزمون t از دیدگاه خانوارها در رابطه با حکمروایی نشان داد که شاخص مشروعیت با میانگین 36/3 بالاتر از مطلوبیت عددی (3) و شفافیت با میانگین 62/2 کمترین میانگین را به خود اختصاص داده‌اند و در میان شاخصهای سرمایه اجتماعی نیز همه شاخص‌ها بالاتر از مطلوبیت عددی (3) قرار دارند. بین شاخصهای سرمایه اجتماعی و حکمروایی رابطه معناداری (375/0) وجود دارد. از بین شاخصهای سرمایه اجتماعی اعتماد با 366/0 دارای بیشترین تاثیر بر حکمروایی و انسجام با 200/0 دارای کمترین تاثیر است.
مقاله پژوهشی
پاکزاد آزادخانی؛ جعفر حسین زاده؛ زهره حیدری
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 93-109
چکیده
امروزه با توجه به اهمیت حفظ منابع طبیعی و کاهش آثار زیست‌محیطی توسعه بی‌رویه شهرها، توسعه میان‌افزا به عنوان یکی از رویکردهای شهرسازی مطرح شده است. در نتیجه به جای گسترش افقی شهرها، رشد آنها در محدوده موجود و با حداکثر استفاده از امکانات اراضی توسعه یافته واقع در محدوده شهر اولویت دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پهنه‌های مناسب رشد ...
بیشتر
امروزه با توجه به اهمیت حفظ منابع طبیعی و کاهش آثار زیست‌محیطی توسعه بی‌رویه شهرها، توسعه میان‌افزا به عنوان یکی از رویکردهای شهرسازی مطرح شده است. در نتیجه به جای گسترش افقی شهرها، رشد آنها در محدوده موجود و با حداکثر استفاده از امکانات اراضی توسعه یافته واقع در محدوده شهر اولویت دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پهنه‌های مناسب رشد توسعه میان‌افزا در شهر ایلام به شیوه توصیفی –تحلیلی با تکیه بر اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است است. جامعه آماری این پژوهش را متخصصین مدیریت شهری تشکیل می‌دهد که تعداد 20 نفر از آنها به صورت در دسترس انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نقشه‌های GIS مرتبط با شاخصهای موردنظر و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای رتبه‌بندی و اولویت‌بندی پهنه-ها، انجام شده است. نتایج بررسی‌ها نشان داد که معیار کالبدی-فضایی با وزن نهایی 408/0 مهمترین عامل تعیین پهنه‌های میان‌افزا می‌باشد و پس از آن عامل کارکردی-مدیریتی با 311/0 و در نهایت معیار اقتصادی- اجتماعی با 281/0 در رتبه‌های بعدی قرار دارند. از دیگر نتایج این پژوهش شناسایی پهنه‌های مناسب توسعه میان‌افزا در شهر ایلام بود. چنانچه نتایج نشان داد از میان 162 هکتار اراضی فاقد کاربری، فرسوده و مخروبه موجود در سطح شهر ایلام تنها 13 هکتار دارای قابلیت بسیار مناسب و 38 هکتار دارای قابلیت مناسب جهت توسعه میان افزار هستند و ما بقی آن فاقد قابلیت لازم به منظور این مهم می باشند
مقاله پژوهشی
شمسی صالح پور؛ وحید ریاحی؛ اصغر عزیزی؛ فرح فتحی زاده
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 111-127
چکیده
گردشگری روستایی به عنوان رویکردی جدید برای توسعه نواحی روستایی و حفاظت از محیط زیست، امروزه جایگاه چشمگیری یافته است. این تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه بخش تخت سلیمان بوده است. حجم نمونه، شامل 357 خانوار بوده که با استفاده ...
بیشتر
گردشگری روستایی به عنوان رویکردی جدید برای توسعه نواحی روستایی و حفاظت از محیط زیست، امروزه جایگاه چشمگیری یافته است. این تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه بخش تخت سلیمان بوده است. حجم نمونه، شامل 357 خانوار بوده که با استفاده از جدول مورگان مشخصشده است. تحلیل اطلاعات با نظر سنجی از ساکنان روستایی با استفاده از مدل ترکیبی AHP-SWOT(A’WOT) انجام شده است. نتایج نشان می دهد که مناسب ترین راهبرد برای توسعه گردشگری روستایی در محدوده مورد مطالعه، راهبرد تدافعی(WT) با امتیاز 6143/0است. بر این اساس لازم است اقداماتی نظیر تدوین مقررات جدید برای نگهداشت محیط زیست، آثار تاریخی و جلوگیری از برهم خوردن تعادل اکولوژیکی منطقه، بسترسازی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی در صنعت گردشگری و ایجاد زیرساخت ها و تسهیلات مناسب، توسعه و ترویج برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی به ساکنان بومی در زمینه گردشگری، آموزش افراد متخصصین برای استفاده بهینه از سرمایه های طبیعی و انسانی، بازاریابی و تبلیغات پتانسیل های گردشگری در سطح محلی، ملی و فراملی انجام گیرد.
مقاله پژوهشی
سعید امانپور؛ سمیرا مرادی مفرد؛ اکبر حسین زاده
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 129-146
چکیده
با رشد سریع شهرنشینی، سلامت کودکان یکی از مهمترین مشکلات در بسیاری از کشورها است که از آن به عنوان یکی از دلایل اصلی فقدان محیط دوستدار کودک در شهر یاد شده است. یک شهر دوست داشتنی برای همه ساکنان آن دوستانه است. ایجاد یک شهر دوستدار کودک شامل تخصیص زیرساخت ها و امکانات عمومی (فضای سبز، زمین بازی، فضاهای مشارکتی) به نفع کودکان است. هدف ...
بیشتر
با رشد سریع شهرنشینی، سلامت کودکان یکی از مهمترین مشکلات در بسیاری از کشورها است که از آن به عنوان یکی از دلایل اصلی فقدان محیط دوستدار کودک در شهر یاد شده است. یک شهر دوست داشتنی برای همه ساکنان آن دوستانه است. ایجاد یک شهر دوستدار کودک شامل تخصیص زیرساخت ها و امکانات عمومی (فضای سبز، زمین بازی، فضاهای مشارکتی) به نفع کودکان است. هدف این تحقیق، شناسایی و برنامه ریزی برای فضاهای دوستدار کودک شهری زنجان می‌باشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. به منظور تحلیل داده ها و نمایش نتایج از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. نتایج نشان داد که محلاتی چون بهارستان، امیرکبیر، زیبا شهر و اراضی پایین کوه به دلیل وجود معابر فرعی و محلی مسدود(بن بست) همراه با دوربرگردان جهت گردش وسایل نقلیه، درصد تصادفات کمتری داشته و از سویی کودکان بیشتری از فضای خیابان به عنوان زمین بازی استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، محله اسلام آباد با داشتن شبکه معابر شطرنجی بیشترین درصد تصادفات در خیابان‌های محلی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که این محله به دلیل داشتن تراکم بالای جمعیت، اشغال و حاکمیت طبقه کم درآمد در آن، همچنان از خیابان‌ها به عنوان فضای اصلی بازی کودکان استفاده می‌کنند که این امر نیاز به توجه و بازنگری اساسی دارد.
مقاله پژوهشی
ابوالفضل مشکینی؛ زهرا تردست
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 147-161
چکیده
روند فزاینده ی شهرنشینی مسائل را در ابعاد مختلف در پی داشته که یکی از این مسائل سکونتگاههای مساله دار شهری هستند که به شکلی خودرو و بدون برنامه شکل می گیرند. حل این مسئله نه با برخورد مقطعی، گزینشی و پراکنده کاری یا رهاسازی بلکه باید از طریق یک راهکار بنیادینی و بصورت ریشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. جدای از روش های برخورد با این ...
بیشتر
روند فزاینده ی شهرنشینی مسائل را در ابعاد مختلف در پی داشته که یکی از این مسائل سکونتگاههای مساله دار شهری هستند که به شکلی خودرو و بدون برنامه شکل می گیرند. حل این مسئله نه با برخورد مقطعی، گزینشی و پراکنده کاری یا رهاسازی بلکه باید از طریق یک راهکار بنیادینی و بصورت ریشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. جدای از روش های برخورد با این سکونتگاهها، لحاظ کردن دیدگاه و نگرش ساکنین محلی از مهمترین مولفه های تاثیرگذار در فرآیند ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای مسئله دار بشمار می رود. این پژوهش امکان سنجی نقش مشارکت اجتماعی در توانمندسازی سکونتگاه مساله دار بانبرز و همچنین بسترسازی برای ارتقای شرایط محله به نحوی پایدار از طریق مشارکت ساکنین را هدف خود قرار داده است. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی بوده و برای جمع آوری داده ها از ابزار کتابخانه ای و پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش ساکنین محله بانبرز می باشند ، حجم نمونه با فرمول کوکران با 5 درصد خطا، 376 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار spss از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ساده استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد مشارکت اجتماعی به میزان 566/0 بر توانمندسازی سکونتگاه مورد بررسی موثر می باشد. همچنین 8/91 درصد از ساکنان محله تمایل به مشارکت فراگیر جهت ساماندهی و توانمندسازی محله از طریق مشارکت های تصمیم گیری و مدیریت، تامین مالی هزینه ها(انجام طرح ها) ، تامین نیروی انسانی برای توسعه محله دارند.
مقاله پژوهشی
امین دهقانی
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 163-176
چکیده
ارتقاء کیفیت محیط و به تبع آن کیفیت زندگی، یکی از رویکردهایی است که در زمینه اصلاح و تکامل مفهوم توسعه بوجود آمده است . لذا توجه به معیارهای موثر بر میزان رضایتمندی و نارضایتی ساکنین می تواند در درک وضعیت موجود کیفیت سکونت، موثر واقع گردد. تحقیق حاضر با هدف بررسی متغیرهای موثر بر رضایتمندی ساکنان از کیفیت محیط زندگی از دیدگاه ساکنان ...
بیشتر
ارتقاء کیفیت محیط و به تبع آن کیفیت زندگی، یکی از رویکردهایی است که در زمینه اصلاح و تکامل مفهوم توسعه بوجود آمده است . لذا توجه به معیارهای موثر بر میزان رضایتمندی و نارضایتی ساکنین می تواند در درک وضعیت موجود کیفیت سکونت، موثر واقع گردد. تحقیق حاضر با هدف بررسی متغیرهای موثر بر رضایتمندی ساکنان از کیفیت محیط زندگی از دیدگاه ساکنان چهار شهرک اسکان در دشت بکان استان فارس انجام شده است.این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی و توسعه ای، از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده و بر اساس ماهیت داده ها از نوع کمی می باشد.. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای محدوده مورد نظر 384 نفر محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از عملیات میدانی از دو روش آمار توصیفی و استباطی ( آزمون t ، و تست دانکن) استفاده شده است یافته های پژوهش حاکی از این است که بین متغیرهای جنسیت، تاهل، سن، تحصیلات، درآمد خانوار با رضایت مندی از کیفیت محیط سکونتی ارتباط معنادار وجود دارد و در محدوده مورد مطالعه بین دو متغیر میزان تحصیلات و میزان درآمد با میزان رضایتمندی از کیفیت محیط زندگی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تست دانکن نشان داد که سکونتگاه ایگدر و صفی خانی به طور کلی به لحاظ سطح رضایتمندی روستائیان از محیط سکونتی خود، در بالاترین و پایین ترین سطح رضایت در سکونتگاه آردکپان قرار دارد.
مقاله پژوهشی
حمداله سجاسی قیداری سجاسی قیداری؛ ثریا عزیزی
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 177-197
چکیده
امروزه با توجه به آشکار شدن اثرات سوء مصرف داروهای شیمیایی برای بیشتر مصرف‌کنند‌گان، تمایل جوامع محلی از جمله مناطق روستایی که انسان به طبیعت نزدیکتر می‌باشد نیز به مصرف گیاهان دارویی افزایش یافته است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و به شیوه توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل تمام خانوارهای روستایی دهستان زوارم(N=2095) ...
بیشتر
امروزه با توجه به آشکار شدن اثرات سوء مصرف داروهای شیمیایی برای بیشتر مصرف‌کنند‌گان، تمایل جوامع محلی از جمله مناطق روستایی که انسان به طبیعت نزدیکتر می‌باشد نیز به مصرف گیاهان دارویی افزایش یافته است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و به شیوه توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل تمام خانوارهای روستایی دهستان زوارم(N=2095) شهرستان شیروان است که با استفاده از فرمول کوکران و اصلاح نمونه‌ها، تعداد 139 نفر خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزاراصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ(908/0) محاسبه شد که نشان دهنده اعتبار مناسب ابزار پژوهش می‌باشد. نتایج یافته‌ها نشان داد بیشترافراد ترجیح می‌دهند از گیاهان دارویی که از طبیعت تهیه می‌کنند جهت درمان و حداقل یک بار در طول عمرکه تاثیر تجربه استفاده از آن در مقایسه باطب شیمیایی بهتر بوده است استفاده نمایند. منبع آگاهی افراد در استفاده از گیاهان دارویی به صورت سینه به سینه از نسلهای قبل بوده است. بین عوامل موثر در گرایش روستائیان به استفاده از گیاهان دارویی شاخص سازگاری فرهنگی و سازگاری گیاهان دارویی با بدن نسبت به دیگر شاخصهای تحقیق به ترتیب(39.37و39.93) موثرترین عوامل در تمایل روستائیان به استفاده از گیاهان دارویی محسوب می‌شوند. همچنین الویت‌بندی روستاها با استفاده از مدل وایکور نشان داد که میزان تمایل افراد در استفاده از گیاهان دارویی برمبنای شاخصهای (20گانه) در روستای حسین آباد با کسب رتبه (1) بالاترین رتبه و روستای عبدآباد باکسب رتبه (10) پایین‌ترین رتبه را دارا می‌باشد.
مقاله پژوهشی
حامد قاسم پور؛ رضا غفاری نیا؛ کرم خلیلی
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 199-217
چکیده
هر منطقه‌ای برای دستیابی به توسعة پایدار و نیز افزایش رقابت‌پذیری، به طرحی راهبردی نیازمند است. تحقیق حاضر به منظور ارائة راهبردهای مؤثر توسعة گردشگری در روستای هدف کُلم از توابع شهرستان بَدره در استان ایلام، روش‌شناسی و ابزارهای چارچوب جامع تدوین راهبرد و همچنین تکنیک AHP را مطمح‌نظر قرار داده است. براین‌اساس، با توجه به موضوع، ...
بیشتر
هر منطقه‌ای برای دستیابی به توسعة پایدار و نیز افزایش رقابت‌پذیری، به طرحی راهبردی نیازمند است. تحقیق حاضر به منظور ارائة راهبردهای مؤثر توسعة گردشگری در روستای هدف کُلم از توابع شهرستان بَدره در استان ایلام، روش‌شناسی و ابزارهای چارچوب جامع تدوین راهبرد و همچنین تکنیک AHP را مطمح‌نظر قرار داده است. براین‌اساس، با توجه به موضوع، تحقیق به لحاظ روش، از نوع توصیفی تحلیلی و بر مبنای هدف، کاربردی و از طریق دو شیوة گردآوری داده‌ها؛ اسنادی و میدانی به شناخت وضعیت موجود، تحلیل وضعیت و سپس ارائة پیشنهادات راهبردی پرداخته شده است. برای رسیدن به این مهم و ارزش‌گزاری عوامل پیش‌برنده و بازدارندة توسعه در قالب روش SWOT با استفاده از پرسشنامه میان 30 نفر از کارشناسان در سازمان‌های ذی‌نفع (میراث فرهنگی و گردشگری، جهاد کشاوزی، بنیاد مسکن، امور روستایی استانداری و منابع طبیعی و آبخیزداری) مبتنی بر روش قضاونی هدفمند، توزیع و نتایج استخراج شده است. در مجموع با عنایت به 30 نقطة قوت و فرصت و 35 نقطة ضعف و تهدید و نمره‌های حاصل از ماتریس عوامل داخلی و خارجی و همچنین نمودار 9 خانه‌ای، راهبرد استخراجی، حفظ و نگهداری می‌باشد. در نهایت، راهبردهای موضوعی توسعه با استفاده از فرایند AHP اولویت‌بندی و سپس برنامه‌های اجرایی به منظور پیاده‌سازی هریک از راهبردهای توسعة گردشگری برای حفظ و ارتقاء وضعیت موجود ارایه شده است.
مقاله پژوهشی
علیرضا سلیمانی؛ علی مجنونی توتاخانه؛ احمد آفتاب
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 219-237
چکیده
هدف این مقاله بررسی اثرات گردشگری در ارتقای دانش و آگاهی زیست محیطی روستاییان در روستاهای توریستی صور و توتاخانه شهرستان بناب است. تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، از لحاظ ماهیت، توصیفی و نیز از نوع علی- مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای توریستی صور و توتاخانه می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری ...
بیشتر
هدف این مقاله بررسی اثرات گردشگری در ارتقای دانش و آگاهی زیست محیطی روستاییان در روستاهای توریستی صور و توتاخانه شهرستان بناب است. تحقیق از لحاظ هدف، توسعه‌ای، از لحاظ ماهیت، توصیفی و نیز از نوع علی- مقایسه‌ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای توریستی صور و توتاخانه می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه تحقیق 234 نفر به دست آمد؛ از سویی برای برابری در آزمون، 234 از روستاییان ساکن در بدون گردشگرپذیر (روستاهای آلقو و روشت کوچک) که نسبت به بقیه روستاهای از نظر ویژگی‌های اجتماعی و محیطی شباهت بیشتری به روستاهای صور و توتاخانه داشتند به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون آماری کولموگروف اسمیرنوف، آزمون t مستقل و تحلیل همبستگی پیرسون استفاده شده است. با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم‌افزار SPSS، پایایی پرسشنامه تحقیق 89/0 به دست آمد. نتایج یافته‌های پژوهش در ارتباط با آگاهی‌های زیست محیطی دو گروه نشان می‌دهد که بین متغیرهای حفاظت از پوشش گیاهی و جانوری، حفاظت از خاک، عدم آلودگی صوتی، عدم رهاسازی زباله و پسماند در طبیعت ، ضرورت کاهش تولید سوخت‌های فسیلی، ضرورت دفن اصولی زباله‌ها و عدم استفاده از زباله‌های تجدیدناپذیر با متغیر وابسته(گردشگری) رابطه معنی‌داری وجود دارد. درنهایت، با توجه به نتیجه پژوهش در زمینه اثرات مثبت و سازنده گردشگری بر ارتقای آگاهی‌های زیست محیطی، پیشنهاد‌های کاربردی درزمینه‌ی استفاده هرچه بهتر از قابلیت‌های صنعت گردشگری در جهت افزایش آگاهی‌های زیست محیطی روستائیان ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
حمید حیدری مکرر؛ حمیدرضا نسیمی؛ مهرداد رشیدفر
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 239-257
چکیده
جامعه‌ی روستایی و عشایری کشور، جامعه‌ای است که اساس دامداری آن به شیوه‌ی سنتی و بهره‌برداری از مراتع بناشده است. علی‌رغم سهم بسزای نظام‌های دامداری سنتی در تولید بخش اعظمی از شیر و گوشت موردنیاز کشور، از شرایط ناپایداری برای ادامه حیات خود برخوردارند، مهمترین این عوامل: تحلیل منابع طبیعی، روی آوردن به تکنولوژی‌های مدرن صنعتی، ...
بیشتر
جامعه‌ی روستایی و عشایری کشور، جامعه‌ای است که اساس دامداری آن به شیوه‌ی سنتی و بهره‌برداری از مراتع بناشده است. علی‌رغم سهم بسزای نظام‌های دامداری سنتی در تولید بخش اعظمی از شیر و گوشت موردنیاز کشور، از شرایط ناپایداری برای ادامه حیات خود برخوردارند، مهمترین این عوامل: تحلیل منابع طبیعی، روی آوردن به تکنولوژی‌های مدرن صنعتی، بالا رفتن سطح بهداشت و فرهنگ و یا... می‌باشد که موجب گردیده تا این شیوه سنتی معیشت، در برخی از نقاط روستایی باسابقه‌ای دیرینه رو به رکود نهد. ازاین‌رو، هدف از این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر رکود دامداری سنتی در روستاهای موردمطالعه است. روش‌شناسی تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی – تحلیلی می‌باشد. جامعه‌ی آماری تحقیق حاضر شامل خانوارهای دامدار ساکن دهستان القچین از توابع شهرستان چرام است. حجم نمونه با بهره‌گیری از فرمول کوکران، دربرگیرنده‌ی تعداد 198 خانوار دامدار معین شد. داده‌های مربوط به دو ناحیه به‌وسیله‌ی نرم‌افزار SPSS از طریق به‌کارگیری آزمون‌های آماری مناسب، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. طبق آزمون آماری مان ویتنی که در سطح اطمینان ۹۵ درصد گرفته شد، نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند در شاخصهای میزان برگزاری دوره‌های آموزشی- ترویجی و هزینه‌ی دارو و دامپزشک با مقدار Sig. (2-tailed) =.000 بیشترین اختلاف معنی‌دار بین دو ناحیه استنتاج می‌شود؛ و در شاخصهای اجرای طرح و عملیات‌هایی جهت حفظ محیط‌زیست با مقدار Sig. (2-tailed) =.833 و سرمایه‌گذاری در سایر فعالیت‌های دامدار با مقدار Sig. (2-tailed) =.567 بیشترین یکسانی وضعیت در دو ناحیه و عدم وجود تفاوت معنادار حاصل گردیده است.
مقاله پژوهشی
زهرا شعبانپور؛ سپیده زارع
دوره 14، شماره 1 ، بهار 1398، صفحه 259-273
چکیده
. با توجه به رشد سریع جمعیت در شهرهای کشور و افزایش روزافزون سفرهای شخصی و مشکلات جانبی از قبیل مصرف بیهوده انرژی و آلودگی زیست‌محیطی و تراکم ناشی از ازدیاد ترافیک خودروهای شخصی تک‌سرنشین، ازدحام در معابر مرکزی شهر، سیستم حمل‌ونقل خاصی را به‌ویژه در شهرهای پرجمعیت می‌طلبد که این امر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر است,از سوی دیگر ...
بیشتر
. با توجه به رشد سریع جمعیت در شهرهای کشور و افزایش روزافزون سفرهای شخصی و مشکلات جانبی از قبیل مصرف بیهوده انرژی و آلودگی زیست‌محیطی و تراکم ناشی از ازدیاد ترافیک خودروهای شخصی تک‌سرنشین، ازدحام در معابر مرکزی شهر، سیستم حمل‌ونقل خاصی را به‌ویژه در شهرهای پرجمعیت می‌طلبد که این امر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر است,از سوی دیگر با گسترش شهر رشت و افزایش جمعیت آن، ترافیک به یکی از مشکلات اساسی آن تبدیل‌شده که علاوه بر اتلاف وقت شهروندان، موجب گردیده مقدار زیادی سوخت بیهوده مصرف شود. ازجمله اهداف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر عدم تمایل شهروندان رشت به استفاده از دوچرخه, نوع استفاده آنها از دوچرخه و رابطه‌ی بین شغل, تحصیل,درامد و علاقه‌ی شهروندان در استفاده از دوچرخه جهت عبور و مرور برای سفرهای درون‌شهری است, زیرا که استفاده از دوچرخه و ترویج فرهنگ آن به‌عنوان بهترین جایگزین خودروهای آلاینده محیط‌زیست در سفرهای کوتاه درون‌شهری ، سال‌هاست که در کشورهای مهم و صنعتی نهادینه‌شده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و توزیع پرسشنامه در سطح شهر به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته و با استفاده از تکنیک‌های آماری و نرم‌افزارهایی مانندSPSSوExcel تجزیه تحلیل صورت گرفته است,نتایج بیانگر آن است که بین استفاده از دوچرخه و متغیرهایی چون:, علاقه شهروندان, تحصیلات شهروندان, درآمد آنها و شغلشان رابطه معناداری وجود دارد.
