مقاله پژوهشی
معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
حمید محمدی؛ میترا قربی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 1-20
چکیده
امروزه مفهوم مکان و حس مکان یکی از مهمترین مسائل پیشِ روی شهرسازی معاصر است. درگذشته شهرها از توانایی بالایی برای برقراری تعامل بین انسان و فضا برخوردار بودند؛ اما امروزه در بیشتر بافت‌های تاریخی باوجود پتانسیل‌های بسیار، کیفیت نامطلوبمحیطی و کالبدی، سبب ضعیف شدنپیوندهایاجتماعیبینساکنینمی‌شودکهاین امرزمینه‌ساز کاهش ارتباطاتپایدار، ...
بیشتر
امروزه مفهوم مکان و حس مکان یکی از مهمترین مسائل پیشِ روی شهرسازی معاصر است. درگذشته شهرها از توانایی بالایی برای برقراری تعامل بین انسان و فضا برخوردار بودند؛ اما امروزه در بیشتر بافت‌های تاریخی باوجود پتانسیل‌های بسیار، کیفیت نامطلوبمحیطی و کالبدی، سبب ضعیف شدنپیوندهایاجتماعیبینساکنینمی‌شودکهاین امرزمینه‌ساز کاهش ارتباطاتپایدار، عدم مشارکت، کاهشحس تعلقوزوال تدریجیاین بافت‌ها می‌گردد.این مسئله،نگارندگانرابر آنداشت تا بهتبیینارتباطبین معیارهایکیفیتمحیط(محیطی و کالبدی)برحس تعلقدر پهنه‌های تاریخی شهر کرمان بپردازند. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی- توسعه‌ای و ازنظر ماهیت، توصیفی و علی تطبیقی می‌باشد. ابزار مورداستفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه بوده و اطلاعات در نمونه‌ای به حجم 374 نفر مورد تحلیل قرارگرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که رابطه مستقیم و معناداری بین متغیرهای کالبدی با حس تعلق و رابطه معکوس و معناداری بین متغیرهای محیطی و حس تعلق وجود دارد. در رابطه بین مؤلفه‌های متغیرهای کالبدی و حس تعلق در پهنه ارگ-گنجعلیخان و مظفری بیشترین تأثیر را بر حس تعلق مؤلفه بناها و فضاها و در پهنه قلعه محمود بیشترین تأثیر را مؤلفه دسترسی، داشته‌است. در رابطه بین مؤلفه‌های متغیرهای محیطی و حس تعلق در تمام پهنه‌ها آلودگی‌های صوتی بیشترین تأثیر را بر حس تعلق داشته است. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نیز نشان میدهد که با بهبود وضعیت متغیرهای محیطی و متغیرهای کالبدی، وضعیت حس تعلق در پهنه‌های موردبررسی نیز بهبود می‌یابد. بااین‌حال تأثیر متغیرهای محیطی بر حس تعلق بیشتر از متغیرهای کالبدی است.
مقاله پژوهشی
معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
سولماز بابازاده اسکویی؛ سحر طوفان؛ سیروس جمالی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 21-40
چکیده
پژوهش حاضر به تحلیل رابطه متقابل بین پیکربندی فضایی، عمق فضا، روابط فضای معماری در ادراک حریم، جهت شناسایی الگوی پنهان و ساختار اجتماعی ارتباطات در یکی از مجتمع های مسکونی معاصر در تبریز، می پردازد. "عمق"، "هم پیوندی" از پارامترهای بسیار مهم در ادراک حریم می باشند که به کمک ترسیم نمودارهای توجیهی و خروجی متغیرهای عددی در نرم افزار تخصصی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به تحلیل رابطه متقابل بین پیکربندی فضایی، عمق فضا، روابط فضای معماری در ادراک حریم، جهت شناسایی الگوی پنهان و ساختار اجتماعی ارتباطات در یکی از مجتمع های مسکونی معاصر در تبریز، می پردازد. "عمق"، "هم پیوندی" از پارامترهای بسیار مهم در ادراک حریم می باشند که به کمک ترسیم نمودارهای توجیهی و خروجی متغیرهای عددی در نرم افزار تخصصی نحو فضا مورد مطالعه قرار گرفته اند. تکنیک نحو فضا در واقع بررسی ارتباط هر واحد فضایی در یک مجموعه در فضای هم جوار است که می توان با شناخت ساختار اجتماعی ارتباطات اجزا باهم، به الگوی فعالیت های نظام یافته و بار معنایی و روابط فضایی دست یافت. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با روش تجزیه و تحلیل اطلاعات از نوع استدلال منطقی می باشد که در تدوین چارچوب نظری از روش کیفی و در تحلیل نقشه ها و مدلسازی، از روش کمی استفاده شده است. نتایج تحقیق بر روی 11 نوع تیپ پلان متفاوت از واحدهای مسکونی این مجتمع، نشان از وجود ارتباط بین روابط فضای معماری و پیکر بندی کالبد معماری و عمق فضایی در تعریف حریم دارد، همچنین می تواند ارتباطات مناسب فضایی را برای دستیابی به حریم بیشتر جهت استفاده در طراحی پلان مجتمع های معاصر را، مشخص نماید.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
مریم قاسمی؛ سید رضا حسینی کهنوج
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 41-58
چکیده
از آنجا که بخش قابل توجهی از مشکلات بخش کشاورزی در مناطق روستایی به زنجیره ارزش و حلقه‌های انتهایی آن یعنی بازار محصولات کشاورزی مربوط می‌شود، پژوهش حاضر به شناسایی مهمترین چالش‌های بازاریابی تنباکو از دیدگاه تنباکوکاران می-پردازد. منطقه مورد مطالعه قطب تولید تنباکو در استان خراسان رضوی، یعنی دهستان بقمچ شهرستان چناران است. روش ...
بیشتر
از آنجا که بخش قابل توجهی از مشکلات بخش کشاورزی در مناطق روستایی به زنجیره ارزش و حلقه‌های انتهایی آن یعنی بازار محصولات کشاورزی مربوط می‌شود، پژوهش حاضر به شناسایی مهمترین چالش‌های بازاریابی تنباکو از دیدگاه تنباکوکاران می-پردازد. منطقه مورد مطالعه قطب تولید تنباکو در استان خراسان رضوی، یعنی دهستان بقمچ شهرستان چناران است. روش تحقیق توصیفی و جامعه آماری شامل 512 تنباکوکار است که به کمک فرمول کوکران 110 تنباکوکار به عنوان نمونه تعیین و پاسخگویان به صورت تصادفی انتخاب و در تکمیل پرسشنامه تحقیق مشارکت نمودند. در این تحقیق به کمک مطالعات گسترده اسنادی و مصاحبه با صاحبنظران و تنباکوکاران، 37 چالش اولیه شناسایی و در طیف لیکرت به کمک پرسشنامه سوال گردید. پایایی ابزار تحقیق با 703/0=α و روایی سازه ای آن با 79% واریانس در تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرارگرفت. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد چالش‌های شناسایی‌شده ذیل 10 عامل اصلی با 86/81 درصد واریانس تبیین شده قرار گرفت. «ضعف اطلاعات کشاورزان در زمینه بازاریابی محصول» با 09/17، «عملکرد ضعیف سازمان‌های متولی» با 66/12 و «ضعف ساختار سازمانی در قیمت گذاری محصول» با 11/9 درصد واریانس به ترتیب سه چالش اساسی بازاریابی تنباکو می‌باشند. بررسی‌ها نشان میدهد ده چالش عمده شناسایی‌شده در بازاریابی تنباکو، موجب استثمار کشاورز در این نظام نامتعادل گردیده‌است، لذا با توجه به اینکه تنباکو از شرایط متفاوتی به لحاظ قانونی در بحث بازاریابی چه در داخل و چه در خارج از کشور برخوردار است، اتخاذ تدابیری مناسب جهت رفع چالش‌های ده گانه شناسایی شده در این مطالعه ضروری است.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
لیلا حسنلو؛ حمید جلالیان؛ جلال خمری
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 59-78
چکیده
فقدان برنامه جامع منجر به ایجاد اختلال در توسعه روستایی و ساخت و ساز و ترکیب ساختمان‌های جدید و قدیمی در جوامع روستایی شده است. فضاهای آشفته و بهم‌ریخته روستایی و تخریب محیط زیست به موانع چشمانداز روستایی تبدیل شده‌اند. لذا هدف این مطالعه بررسی عوامل کلیدی موثر بر توسعه چشمانداز مستقل جوامع روستایی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، ...
بیشتر
فقدان برنامه جامع منجر به ایجاد اختلال در توسعه روستایی و ساخت و ساز و ترکیب ساختمان‌های جدید و قدیمی در جوامع روستایی شده است. فضاهای آشفته و بهم‌ریخته روستایی و تخریب محیط زیست به موانع چشمانداز روستایی تبدیل شده‌اند. لذا هدف این مطالعه بررسی عوامل کلیدی موثر بر توسعه چشمانداز مستقل جوامع روستایی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری دادهها و اطلاعات پرسشنامه خبرگان بوده است. جامعة آماری تحقیق شامل کارشناسان و اساتید امور روستایی شهرستان زنجان بوده، که با روش نمونه‌گیری هدفمند 35 کارشناس برای انجام مقایسات زوجی انتخاب شد. از طریق بررسی ادبیات تحقیق و نظر کارشناسان شامل 8 معیار و 30 زیرمعیار برای این منظور تعیین گردید. برای بررسی و شناسایی این عوامل و تعیین کمیت و اهمیت وزن آنها از فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازی(FANP) استفاده شد. نتایج به دست آمده از مدل ارائه شده نشان میدهد که ورودی نیروی انسانی (322/0)، توسعه خلاق (245/0) و تخصص فنی (213/0) مهمترین عوامل توسعه و موفقیت توسعه چشمانداز روستایی می‌باشند. لذا برای توسعه و حفاظت از منابع و چشمانداز روستایی، برنامه‌ریزان و سازمان‌های توسعه روستایی باید به آموزش مدیریت و رهبری، نیروی انسانی تحصیلکرده و تخصص مردم محلی توجه کافی داشته باشند.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
علی حاجی نژاد؛ مهرشاد طولابی نژاد؛ خدیجه صادقی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 79-100
چکیده
توزیع بهینه و متعادل فضاهای اختصاص یافته به انواع مختلف کاربری‌ها از جمله کاربری بهداشتی- درمانی به منظور رعایت اصل عدالت برای دسترسی برای همه اقشار جامعه، تامین سلامت و رفاه عمومی و مکان‌یابی بهینه این مراکز از ضروریات ساماندهی مناطق روستایی می‌باشد. مکان‌یابی خدمات مراکز بهداشتی و درمانی، امری مهم در برنامه‌ریزی روستایی محسوب ...
بیشتر
توزیع بهینه و متعادل فضاهای اختصاص یافته به انواع مختلف کاربری‌ها از جمله کاربری بهداشتی- درمانی به منظور رعایت اصل عدالت برای دسترسی برای همه اقشار جامعه، تامین سلامت و رفاه عمومی و مکان‌یابی بهینه این مراکز از ضروریات ساماندهی مناطق روستایی می‌باشد. مکان‌یابی خدمات مراکز بهداشتی و درمانی، امری مهم در برنامه‌ریزی روستایی محسوب می‌شود. در واقع این موضوع به تصمیم‌گیری مناسب‌تر مدیران و مسئولان، در انتخاب مکان‌های بهتر جهت ایجاد خدمات بهداشتی کمک می‌کند. لذا هدف این مطالعه مکان‌یابی مرکز درمانی روستایی در سطح دهستان رشتخوار می‌باشد. 20 کارشناس به صورت نمونه‌گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه خبرگان (به صورت مقایسه زوجی) می‌باشد. برای انتخاب مکان بهینه از فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP)، و برای تحلیل فضایی شاخص‌ها، از سیستم اطلاعات جغرافیا (GIS) استفاده شد. نتایج یافته‌ها نشان میدهد که بیشترین اهمیت نسبی شاخص‌ها به ترتیب مربوط به شاخصهای دسترسی به فضای سبز(283/0)، دسترسی به شبکه ارتباطی (255/0)، و جمعیت (238/0) می‌باشد. همچنین بهترین اولویت مکانی برای مکان‌یابی مراکز بهداشتی و درمانی روستایی در منطقه مورد مطالعه بر اساس وزن گزینه‌های مورد نظر، مربوط به روستای سعادت‌آباد (181/0) می‌باشد. به ترتیب مهدی‌آباد (155/0)، زرقری (109/0) و عشرت آباد (053/0) در اولویت‌های بعدی قرار دارند. بنابراین برای مکان یابی مراکز بهداشتی و درمانی در مناطق روستایی، باید توجه بیشتری به شاخصهای موثر و چگونگی ارتباط آنها در منطقه انجام گیرد، تا بیشترین هماهنگی بین عوامل را ایجاد کرد.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
مهرداد دیوسالار؛ محمدتقی رهنمایی؛ محمدحسین فرجیهای قزوینی؛ محمد محمودپور
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 101-118
چکیده
زیست و معیشت مردم مازندران که در بازه زمانی مورد مطالعه یعنی دوره پهلوی اول (1304-1320)، محدودی جغرافیای استانهای مازندران و گلستان کنونی از منتهی الیه غرب رامسر تا منتهی الیه شرق مراوه تپه را در بر میگرفت؛ در طول تاریخ به سبب تنوع شرایط اقلیمی و جغرافیای طبیعی در سه واحد جغرافیایی جلگهای، کوهپایهای و کوهستانی و بر ...
بیشتر
زیست و معیشت مردم مازندران که در بازه زمانی مورد مطالعه یعنی دوره پهلوی اول (1304-1320)، محدودی جغرافیای استانهای مازندران و گلستان کنونی از منتهی الیه غرب رامسر تا منتهی الیه شرق مراوه تپه را در بر میگرفت؛ در طول تاریخ به سبب تنوع شرایط اقلیمی و جغرافیای طبیعی در سه واحد جغرافیایی جلگهای، کوهپایهای و کوهستانی و بر مبنای اقتصاد کشاورزی- دامپروری استوار بوده است. پیش از پهلوی اول چشمانداز جغرافیایی زیستگاههای مازندران حالت ایستایی داشت ولی با سیاستهای ویژه پهلوی اول در مسیر نوسازی ایران، تحولات شگرفی در چشمانداز جغرافیایی مازندران ایجاد شد. پژوهش حاضر برآن است تا تغییرات و تحولات ایجاد شده در جغرافیای کشاورزی مازندران در دوره پهلوی اول را از منظر مکتب چشمانداز و باروش کیفی تحلیل تاریخی مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرار دهد. مکتب چشمانداز، تغییرات چهره طبیعت در دورههای تاریخی در یک جغرافیای مشخص را بر اساس سیاستگذاریهای اعمالشده مورد بررسی قرار میدهد. در اثر سیاست نوسازی، برنامههای اصلاحی بسیاری در بخش کشاورزی استان مازندران اجرایی شد. با مجموع اقدامات پهلوی اول به منظور مکانیزه کردن کشاورزی مازندران و تجاری سازی و صنعتی سازی محصولات کشاورزی، چشم انداز کشاورزی مازندران نیز متحول شد. دولت مدرن با تسخیر طبیعت و تسلط بر آن بوسیله خشکاندن باتلاقها و زهکشی، ساخت سد و پل و مهار طغیان آب و تسلط بر منابع آبی، اراضی بسیاری را به مجموع اراضی کشاورزی مازندران افزود. در نتیجه چشم انداز زمینهای باز گستردهکه تا پیش از آن تنها چشمانداز کشاورزی مازندران بود، در سطح وسیعی گسترش یافت. اراضی جدیدی نیز در نواحی جلگهای و کوهپایهای برروی دشتها و تپهها برای کشت و پرورش محصولات جدید اختصاص داده شد و چشماندازهای جدید باغی و تپهای را ایجاد کرد.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای
لیلی ابراهیمی؛ محمدرحیم رهنما؛ عزت اله مافی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 119-136
چکیده
آگاهی از نقاط قوت و ضعف شهرها، برای ارائه طرح‌ها، سیاست‌گذاریها و برنامههای شهر ضروری است. در واقع استفاده از شاخص-های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و غیره می‌تواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه شهرها باشد و زمینه‌های رفع مشکلات و نارسایی‌های موجود برای دستیابی به توسعه مطلوب و واقعی به وجود آید. بر این اساس هدف از این مقاله تعیین ...
بیشتر
آگاهی از نقاط قوت و ضعف شهرها، برای ارائه طرح‌ها، سیاست‌گذاریها و برنامههای شهر ضروری است. در واقع استفاده از شاخص-های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و غیره می‌تواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه شهرها باشد و زمینه‌های رفع مشکلات و نارسایی‌های موجود برای دستیابی به توسعه مطلوب و واقعی به وجود آید. بر این اساس هدف از این مقاله تعیین جایگاه شهرستان پیرانشهر به لحاظ شاخصهای برنامه‌ریزی استراتژیک و اولویت‌بندی استراتژی‌های توسعه شهرستان است. گردآوری دادهها با استفاده از پرسشنامه بوده است. تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران برای گروه شهروندان برابر 382 نفر است. در گروه مدیران 50 نفر و در گروه نخبگان نیز 50 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. تعیین جایگاه شهر با استفاده از مدل SWOT و اولویت‌بندی استراتژی‌های توسعه شهر با استفاده از ترکیب روش تصمیم‌گیری چند معیاره و شبکه عصبی کوهونن در نرم‌افزارهای EXCEL و MATLAB انجام شد. نتایج نشان داد به لحاظ استراتژیک شهر پیرانشهر در موقعیت رقابتی قرار دارد. خروجی شبکه کوهونن نیز استراتژی« توسعه مبادلات برون‌مرزی و تقویت بازارچه مرزی تمرچین در راستای شکل‌دهی به اقتصاد پایدار بر مبنای بازرگانی داخلی- خارجی» را بعنوان بهترین استراتژی توسعه شهر مشخص کرد.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
نورالدین عظیمی؛ غزل علیدوست
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 137-152
چکیده
همزمان با گسترش سهم فعالیتهای توریسم در اقتصاد جهانی، گردشگری در مناطق روستایی بعنوان مکانیسمی برای تنوع بخشی به اقتصاد جوامع روستایی مورد توجه برنامه‌ریزان و حکومت‌های محلی قرار گرفته است. با توجه به موقعیت مناسب طبیعی و وجود زمینه‌های فرهنگی متنوع در شهرستان لاهیجان، مقاله حاضر تلاش می‌کند به شناسایی توان‌ها و پتانسیل‌های ...
بیشتر
همزمان با گسترش سهم فعالیتهای توریسم در اقتصاد جهانی، گردشگری در مناطق روستایی بعنوان مکانیسمی برای تنوع بخشی به اقتصاد جوامع روستایی مورد توجه برنامه‌ریزان و حکومت‌های محلی قرار گرفته است. با توجه به موقعیت مناسب طبیعی و وجود زمینه‌های فرهنگی متنوع در شهرستان لاهیجان، مقاله حاضر تلاش می‌کند به شناسایی توان‌ها و پتانسیل‌های گردشگری روستایی در این منطقه یپردازد. روش کلی این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده‌های مورد استفاده در آن عمدتاً از روش‌های اسنادی و میدانی (مصاحبه عمیق) بدست آمده است. در این تحقیق توان‌های گردشگری روستایی در هفت دهستان شهرستان لاهیجان (رودبنه، شیرجوپشت، لفمجان، بازکیاگوراب، آهندان، لیالستان و لیل) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج یافته‌ها نشان میدهد که در سطح شهرستان لاهیجان مجموعاً 14 نوع جاذیه گردشگری وجود دارد که در سطح هفت دهستان و 28 روستا توزیع شده اند. از میان هفت دهستان این شهرستان، دهستان لیل برخوردارترین آنها محسوب می‌شود و از میان آبادی‌ها، روستاهای سرچشمه، چی‌چی نیکوتی، شیخانبر، آزارستان و بالابیجارانکیش دارای بیشترین تعداد جاذبه گردشگری هستند. وجود جنگل‌های کوهپایهای، طبیعت بکر، رودخانه ها، تپه ماهورهای پوشیده از باغات چای، مزارع برنج، فعالیتهای کوهنوردی، تپه‌نوردی، ماهیگیری و زیارت‌گاههای مذهبی از مهمترین جاذبه های گردشگری روستایی در این منطقه هستند. در این مقاله همچنین ضمن شناسایی موانع و مشکلات گردشگری در نقاط روستایی، راهبردهای پیشنهادی برای رفع این موانع و توسعه گردشگری روستایی در شهرستان لاهیجان ارائه می‌شود.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای
فرزین چاره جو؛ عاطفه احمدی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 153-168
چکیده
امروزه کیفیت مکان زندگی انسان، یکی از مهمترین حوزه‌های پژوهش‌های برنامه ریزی مکانی – فضایی در کشورهای مختلف است. این اهمیت، به دلیل تاثیرگذاری روز افزون پژوهش‌های کیفیت زندگی در پایش سیاستهای عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی است. بنابراین شناخت، اندازه گیری و بهبود کیفیت زندگی از اهداف عمده‌ی محققان، ...
بیشتر
امروزه کیفیت مکان زندگی انسان، یکی از مهمترین حوزه‌های پژوهش‌های برنامه ریزی مکانی – فضایی در کشورهای مختلف است. این اهمیت، به دلیل تاثیرگذاری روز افزون پژوهش‌های کیفیت زندگی در پایش سیاستهای عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی است. بنابراین شناخت، اندازه گیری و بهبود کیفیت زندگی از اهداف عمده‌ی محققان، برنامه ریزان و دولت‌ها در چند دهه اخیر بوده است. از این رو شناسایی فاکتورهای موثر در ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی، برنامه ریزان را در ارائه راهبرد مناسب جهت توسعه مناطق مختلف، شهرها متناسب با نیازمندی‌ها و امکانات نواحی یاری خواهد کرد. در این راستا پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از روش FTOPSIS (فازی- تاپسیس) انجام گرفته است. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش، محلات حاشیه نشین شهری (ننله، نایسر، شهرک مولوی و فرجه)، است. جامعه نمونه مورد بررسی، شامل 40 نفر از کارشناسان و متخصصان شهری (شوراها و کارشناسان شهری)، شهر سنندج است، که به شیوه تمام شماری، همگون و هدفمند انتخاب شدند. نتایج مطالعه در ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی در میان محلات حاشیه نشین بر اساس شاخصهای شناسایی شده، نشان داد که بعد اقتصادی با امتیاز 1.979 کمترین وزن و بعد محیطی با امتیاز 2.251 بیشترین وزن را از دیدگاه کارشناسان شهری در وزن‌های حداقل، میانگین و حداکثر فازی(W ̃_i )، به خود اختصاص داده است. شاخصهای که حائز کمترین وزن شده‌اند بایستی جهت بهبود کیفیت زندگی و رونق اجتماعی و اقتصادی این محلات مورد توجه مدیران، برنامه‌ریزان و سیاستگذاران واقع شوند.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای
رباب حسین زاده
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 169-184
چکیده
چکیده رشــد ســریع شــهرها در کشــورهای در حــال توســعه که اغلب با پراکنده‌رویی همراه است، امروزه بــه یــک مســئله جــدی تبــدیل شـده اسـت. دست‌اندازی به اراضی زراعی و از بین بردن اکوسیستم طبیعی پیرامون شهرها، لزوم بـازبینی دائمـی فرآینـدهای دینامیـک شـهری بـا توجـه بـه توسـعه در گذشـته و پـیش‌بینـی آن در آینـده را اجتنـاب ...
بیشتر
چکیده رشــد ســریع شــهرها در کشــورهای در حــال توســعه که اغلب با پراکنده‌رویی همراه است، امروزه بــه یــک مســئله جــدی تبــدیل شـده اسـت. دست‌اندازی به اراضی زراعی و از بین بردن اکوسیستم طبیعی پیرامون شهرها، لزوم بـازبینی دائمـی فرآینـدهای دینامیـک شـهری بـا توجـه بـه توسـعه در گذشـته و پـیش‌بینـی آن در آینـده را اجتنـاب ناپـذیر نموده اسـت. هـدف پـژوهش حاضـر، بررسی تغییرات رشد شهری ارومیه و تأثیر این رشد بر اراضی زراعی و بایر است که برای نیل به هدف فوق از مــدل LCM در دوره 16 ســاله 2011-1995 بر اساس تلفیق طبقه‌بندی شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه و مدل زنجیره مارکوف با استفاده از مدلساز تغییرات زمین بوده است. از تصاویر لندست 5 مربوط به سال‌های فوق جهت تهیه نقشه کاربری اراضی به روش شبکه عصبی پرسپترون چند لایه استفاده گردید. اعتبارسنجی مدل با محاسبه ضرایب کاپا (شاخص کاپای بالای 87درصد) بیانگراعتبار مدل می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در بازه زمانی مورد مطالعه، تغییرات کاربری اراضی شهر ارومیه، گذار و تبدیل اراضی بایر به شهری در قسمت‌های مرکزی بیشتر و تبدیل اراضی کشاورزی به شهری در اطراف شهر ملموس بوده و با شدت بیشتری به سمت غرب ( محور جاده بند) ادامه می یابد. پیش‌بینی رشد شهر تا افق 1404 نشان میدهد که نسبت به سال 1390، 3208 هکتار به اراضی ساخته شده افزوده و در مجموع 3810 هکتار از اراضی کشاورزی و باغات کاسته شده که بخشی از آن به اراضی بایر تبدیل خواهد شد.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
محمد علی الهی چورن؛ جمشید عینالی؛ مهدی رمضان زاده لسبوئی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 185-198
چکیده
رضایتمندی گردشگران یکی از مهم ترین عوامل رقابتی و بهترین شاخص برای تضمین رشد و توسعه آتی مقاصد گردشگری محسوب می شود. بر اساس دیدگاه صاحب نظران میزان رضایت گردشگران به عنوان معیاری مهم برای سنجش کیفیت و کارآمدی خدمات ارایه شده در مقاصد گردشگری دارد. ونوع تحقیق توصیفی – تحلیلی است برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون tتک نمونه ای استفاده ...
بیشتر
رضایتمندی گردشگران یکی از مهم ترین عوامل رقابتی و بهترین شاخص برای تضمین رشد و توسعه آتی مقاصد گردشگری محسوب می شود. بر اساس دیدگاه صاحب نظران میزان رضایت گردشگران به عنوان معیاری مهم برای سنجش کیفیت و کارآمدی خدمات ارایه شده در مقاصد گردشگری دارد. ونوع تحقیق توصیفی – تحلیلی است برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون tتک نمونه ای استفاده شده است. داده های مورد نیاز به صورت میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه و همچنین به صورت کتابخانه ای جمع آوری گردیده است به منظور سنجش رضایتمندی گردشگران با حجم نمونه 214نفرو با 7مولفه و 43شاخص ارزیابی، و از آرمون tتک نمونه ای استفاده شده است به طوری که، نتایج نشان می دهد که کیفیت خدمات اقامتی و پذیرایی در منطقه مورد مطالعه در میزان رضایتمندی گردشگران تاثیر مثبت بر جای گذاشته است به طوری که، از بین مولفه‌های مورد بررسی به ترتیب مولفه‌های با تمایل به مراجعه مجدد (63/3 ) ویژگی کلی منطقه با (13/3)بیشترین مقادیر میانگین عددی را به خود اختصاص داده‌اند. در ادامه تحقیق به منظور رتبه بندی مجتمع‌های گردشگری از نظر میزان رضایتمندی گردشگران این مهم حاصل شد که در بین مجتمع های گردشگری از لحاظ کیفیت خدمات اقامتی به ترتیب مجتمع تفریحی توریستی نمک ابرود با میانگین 11/133دررتبه اول رضایت مندی را دارا می‌باشد.
مقاله پژوهشی
معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
اسماعیل صفرعلی زاده
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 199-214
چکیده
امروزه مسکن نه تنها به عنوان سرپناه نیازهای سکونتی انسان را تأمین می‌کند بلکه به عنوان محلی است که بخش عمده‌ای از نیازهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جمعیت در واحدهای مسکونی شکل گرفته و تأمین می‌شود. اما دستیابی به مسکن مناسب با توجه به رشد سریع جمعیت و افزایش هزینه‌های خانوار یکی از مهمترین مسائل جوامع امروزی است به طوری که با رشد ...
بیشتر
امروزه مسکن نه تنها به عنوان سرپناه نیازهای سکونتی انسان را تأمین می‌کند بلکه به عنوان محلی است که بخش عمده‌ای از نیازهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جمعیت در واحدهای مسکونی شکل گرفته و تأمین می‌شود. اما دستیابی به مسکن مناسب با توجه به رشد سریع جمعیت و افزایش هزینه‌های خانوار یکی از مهمترین مسائل جوامع امروزی است به طوری که با رشد روزافزون شهرهای بزرگ، اسکان غیررسمی و مساکن نامناسب در اغلب مناطق شهری چشمانداز غیرقابل انکاری را به وجود آورده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه شاخصهای کمی و کیفی مسکن در سطح بلوک‌های آماری است. پژوهش از نوع کاربردی است و اطلاعات مورد نیاز از سرشماری عمومی نفوس و مسکن در محدوده بلوک‌های آماری(7096 بلوک) برای سال های 1390 تهیه شده و تعداد 17 شاخص انتخاب و با تکنیک تحلیل عاملی ارزیابی که نتیجه آن 4 عامل تأثیرگذار بود. نتایج تحلیل دادهها، به نرم افزار Arc GIS10.3 انتقال یافته و برای بررسی وضعیت بلوک‌های آماری به لحاظ برخورداری از شاخصهای مسکن از تحلیل لکه‌های داغ و برای شناسایی الگوی توزیع شاخص‌ها، از تکنیک خود همبستگی فضایی استفاده شده است. نتایج عامل ترکیبی نشان میدهد که 31درصد بلوک‌ها خیلی ضعیف، 30 درصد متوسط، 28 درصد در وضعیت خیلی خوب قرار گرفته‌اند. بر اساس تحلیل خودهمبستگی آماره موران، الگوی توزیع شاخصهای مسکن شهری ارومیه به صورت خوشه‌ای تصادفی می‌باشد.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای
حسن احمدی؛ رسول حق بیان؛ مازیار نبی زاده
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 215-230
چکیده
فضاهای شهری نقش و تاثیر مهمی در جهت رفع نیازهای مادی و معنوی شهروندان به عنوان رکن اصلی پایداری اجتماعی دارند. اما با توجه به اینکه نیازهای انسان در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون متغیر بوده و هر فضا از پیچیدگی و عوامل تاثیرگذار متعددی برخوردار است، تطابق فضای شهری با این نیازها، پیچیده و دشوار می‌باشد؛ بنابراین یک گام اساسی در جهت درک ...
بیشتر
فضاهای شهری نقش و تاثیر مهمی در جهت رفع نیازهای مادی و معنوی شهروندان به عنوان رکن اصلی پایداری اجتماعی دارند. اما با توجه به اینکه نیازهای انسان در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون متغیر بوده و هر فضا از پیچیدگی و عوامل تاثیرگذار متعددی برخوردار است، تطابق فضای شهری با این نیازها، پیچیده و دشوار می‌باشد؛ بنابراین یک گام اساسی در جهت درک نیازها و رفع موانع و مشکلات موجود در فضا به منظور تحقق پایداری اجتماعی، رفتارشناسی استفاده کنندگان در فضای شهری است. در این راستا، پژوهش حاضر به مطالعه رفتاری شهروندان در محور تجاری ساغریسازان شهر رشت، که از محورهای تجاری- تاریخیِ تنزل یافته به لحاظ کیفیت زندگی همگانی می‌باشد، پرداخته است. این پژوهش با رویکرد کیفی و بهره‌گیری از تکنیک نقشه‌برداری رفتاری، در طی یک هفته همراه با عکس‌برداری، شمارش و یادداشت روزانه وقایع در ساعات گوناگون روز، انجام شده و نتایج آن، در قالب نقشه‌های گوناگون رفتاری ارائه شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که پایداری اجتماعی در محدوده، تحت تاثیر تسلط حرکت سواره و فرسودگی بافت قرار گرفته و فضا نتوانسته پاسخگویی مناسبی به نیازهای معاصر کاربران خود، علی‌رغم برخورداری از سرمایه‌های اجتماعی و کالبدی، ارائه نماید. لذا می‌باید سیاستهای اجرایی اولویت‌داری نظیر بازآفرینی عملکردی محور با محوریت عناصر ارزشمند تاریخی و جاذب جمعیت (مخصوصاً بازار ساغریسازان)، ساماندهی پاتوق‌ها و قرارگاه‌های رفتاری غیر سازمان یافته، کاهش موانع متحرک و ثابت موجود در فضا و افزایش فضای حرکتی ایمن و راحت برای افراد پیاده، جهت بهبود کیفیت رفتار و فعالیت همگانی اعمال گردد.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
محمدامین Khorsani؛ سیما سعدی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 231-250
چکیده
در کشور اهمیت اکوسیستم تالاب در اقتصاد و کیفیت زندگی مردم مورد توجه کافی قرار نگرفته است و تالاب های ایران در حال تخریب هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های سازگاری با محیط زیست پایدار بر اساس مدل اکوویلج در جامعه روستایی اطراف اکوسیستم تالاب در روستاهای اطراف دریاچه زریوار می پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل 1539 خانوار می باشد ...
بیشتر
در کشور اهمیت اکوسیستم تالاب در اقتصاد و کیفیت زندگی مردم مورد توجه کافی قرار نگرفته است و تالاب های ایران در حال تخریب هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های سازگاری با محیط زیست پایدار بر اساس مدل اکوویلج در جامعه روستایی اطراف اکوسیستم تالاب در روستاهای اطراف دریاچه زریوار می پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل 1539 خانوار می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، از میـان جامعـه آمـاری، 255 نفر به عنوان نمونه به دست آمدند. در بررسی های میدانی، برای گردآوری داده های مورد نیاز، اقدام به تهیـه و تکمیـل پرسشـنامه در بـین روستاهای مورد نظر همراه با مصاحبه و مشاهده شـد، که مهمترین بخش مطالعات میدانی اسـت. اعتبار پرسشنامه ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونبـاخ، 0.7۱ درصد به دست آمد. انتخاب روستاهای مورد مطالعه بر اساس فاصله از دریاچه(تا فاصله ۳ کیلومتری دریاچه زریوار) بوده است. و همچنین با ۱۸ نفر از افراد نمونه جهت تکمیل یافته ها، مصاحبه فردیِ عمیق صورت گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای اسکوئر و آزمون کروسکال والیس در نرم افزار spss استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخصهای اجتماعی ـ فرهنگی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. در مرتبة دوم شاخص های اقتصادی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. همچنین در مرتبة سوم متغیر اکولوژیکی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
هادی قراگوزلو؛ عبدالرضا رحمانی فضلی؛ فرهاد عزیزپور؛ حمید جلالیان
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 251-264
چکیده
پایداری سکونتگاههای روستایی در گرو پویایی اقتصاد آن است، تا آنجا که امروزه توسعه اقتصادی پایدار به عنوان اصلی رین هدف اقتصادی در برنامه‌ریزی کشورهای در حال توسعه مطرح است. پیش شرط اساسی برنامه‌ریزی برای پایدارسازی اقتصادی روستاها آگاهی از جایگاه و توانایی آنها است. پژوهش حاضر به دنبال واکاوی و سنجش سطوح فضایی پایداری اقتصادی ...
بیشتر
پایداری سکونتگاههای روستایی در گرو پویایی اقتصاد آن است، تا آنجا که امروزه توسعه اقتصادی پایدار به عنوان اصلی رین هدف اقتصادی در برنامه‌ریزی کشورهای در حال توسعه مطرح است. پیش شرط اساسی برنامه‌ریزی برای پایدارسازی اقتصادی روستاها آگاهی از جایگاه و توانایی آنها است. پژوهش حاضر به دنبال واکاوی و سنجش سطوح فضایی پایداری اقتصادی سکونتگاههای روستایی واقع در استان قم می‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف،کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. نرم افزار هایEXCEL و SPSS و MATLAB بعنوان ابزار تحلیل مورد استفاده قرار گرفتند. داده‌های مورد نیاز به روش اسنادی بدست آمده است. محدوده مورد مطالعه استان قم و جامعه آماری پژوهش روستاهای دارای سکنه استان قم هستند. وزن‌دهی به شاخصهای پژوهش با استفاده از مدل F’ANP و تحلیل داده ها با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره WASPAS انجام شد. برای طبقه‌بندی روستاهای مورد مطالعه از جنبه سطوح پایداری از روش تحلیل خوشه‌ای و نرم افزار GIS و برای تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری از رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که سکونتگاههای روستایی استان قم از نظر پایداری اقتصادی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند؛ از نظر سطوح پایداری نیز روستاهای مورد مطالعه تفاوت قابل توجهی با یکدیگر داشته که نشاندهنده نابرابری فضایی از جنبه سطوح پایداری اقتصادی است. همچنین میزان تأثیرگذاری عوامل مورد بررسی نیز به یک میزان نبوده است، به نحوی که عامل "بهره‌مندی خانوارها روستایی از زمین" و "برخورداری از منابع تولید زراعی و باغی" تأثیر گذاری بالاتری بر پایداری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه داشته‌اند.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
نبی امیدی؛ اسفندیار محمدی؛ یاسان اله پوراشرف؛ کرم خلیلی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 265-282
چکیده
شرکت های کوچک و متوسط با دارا بودن ویژگی های چون ، انعطاف و انطباق پذیری محیطی در شرایط متغییر ، نیازمندی به سرمایه اندک و سادگی ساختار ، همخوانی مناسبی با وضعیت اقتصادی روستاهای ایران دارند. این پژوهش کمّی و ماهیت و هدف آن کاربردی و ازنظر گردآوری دادهها نیز توصیفی- پیمایشی می‌باشد. برای تحلیل دادهها از نرم‌افزار SPSS به‌عنوان ...
بیشتر
شرکت های کوچک و متوسط با دارا بودن ویژگی های چون ، انعطاف و انطباق پذیری محیطی در شرایط متغییر ، نیازمندی به سرمایه اندک و سادگی ساختار ، همخوانی مناسبی با وضعیت اقتصادی روستاهای ایران دارند. این پژوهش کمّی و ماهیت و هدف آن کاربردی و ازنظر گردآوری دادهها نیز توصیفی- پیمایشی می‌باشد. برای تحلیل دادهها از نرم‌افزار SPSS به‌عنوان نرم‌افزار اصلی و از نرم‌افزار LISREL به‌عنوان نرم‌افزار کمکی برای روش تحلیل عاملی (از نوع اکتشافی) استفاده شد. جامعة آماری تحقیق شامل 598 نفر از کارشناسان و مدیران دستگاه‌‌های اجرایی فعالان اقتصادی روستاها (کارآفرینان و تعاونی‌داران روستایی) و اساتید دانشگاه بودند .در این پژوهش از میان 38 متغیر شناسایی شده ، بعد از انجام بررسی های لازم و زمینه شمولیت متغییرها ، جمعاً 20 متغیّر مؤثر بر ایجاد و توسعة شرکت‌های کوچک و متوسط،در روستاها شناسایی شدند. پس از به‌کار بردن تحلیل عاملی، برای تعیین تعداد عوامل از روش کیسر استفاده شد. برپایة این ملاک، عوامل تامین مالی و نهاده های تولیدی، عوامل حمایتی و ترغیبی ، عوامل آموزشی و مهارتی و عوامل فرهنگی و اجتماعی ، دارای ارزش ویژة بالای 1 شناسایی و به‌عنوان عوامل قابل استخراج تعیین شدند. نام گذاری این عوامل باتوجه به محتوای متغیرها و با و در‌نظر گرفتن ادبیات و پیشینة تحقیق، انجام گرفت. با توجه به شاخصهای آماری با استفاده از روش تحلیل عوامل اصلی، این 4 عامل در‌مجموع 7531/0 درصد از واریانس کل متغیّرها را توانستند تبیین کنند.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی و سکونتگاههای انسانی
ابوالفضل قنبری
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 283-298
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی و سنجش ظرفیت برد اجتماعی گردشگری در روستای کندوان است. برای انجام این پژوهش طی سال 1394، از روش اسنادی، پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از محیط نرم افزار SPSS و در مدل معادلات ساختاری از محیط نرم افزاری AMOS استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که میزان اثرگذاری نگرش جامعه ی میزبان ...
بیشتر
هدف این پژوهش، بررسی و سنجش ظرفیت برد اجتماعی گردشگری در روستای کندوان است. برای انجام این پژوهش طی سال 1394، از روش اسنادی، پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از محیط نرم افزار SPSS و در مدل معادلات ساختاری از محیط نرم افزاری AMOS استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که میزان اثرگذاری نگرش جامعه ی میزبان بر ظرفیت برد اجتماعی گردشگری از نظر جامعه ی میزبان در روستای کندوان، 254/0 است که کمترین تأثیر را در بین متغیرهای تحقیق بر یکدیگر دارند. اثر ورود گردشگران و تغییرات فرهنگی بویژه در سبک زندگی بر رفتار اجتماعی در جامعه ی میزبان 022/1 و میزان اثر رضایت جوامع میزبان از زیرساخت ها بر تعیین ظرفیت برد اجتماعی گردشگری، 480/1 است. میزان اثر رضایت گردشگران از زیرساخت ها بر تعیین ظرفیت برد اجتماعی گردشگری، 517/0 و اثر متغیرهای فردی و زمینه ای جامعه ی میزبان بر تغییر در ارزش ها از نظر جامعه ی میزبان 465/1 می باشد. بدین ترتیب نیز اثر متغیرهای فردی و زمینه ای جامعه ی میزبان بر تغییر در ارزش ها از نظر جامعه ی میهمان 727/0 و در نهایت اثر تراکم جمعیت بر ظرفیت برد اجتماعی گردشگری از نظر جامعه ی میزبان 460/0 است و اثر تراکم جمعیت بر ظرفیت برد اجتماعی گردشگری از نظر جامعه ی میهمان 761/0 است.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
رضا منافی آذر؛ حسن افراخته؛ عبدالحمید نظری
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 299-318
چکیده
سرمایه‌داری مستغلات بخشی از سرمایه‌داری است، مادامی‌که ارزش افزوده را از طریق ارزش مصرفی تولید کند در خدمت گردش سرمایه مولد است، اما زمانی‌که با سوداگری و انگیزه سودجوئی فقط به تولید ارزش دارائی بپردازد، سرمایه‌داری غیرمولد محسوب می‌شود. هدف این پژوهش بررسی و شناخت سازوکارهای سرمایه‌داری مستغلات در ناحیه میاندوآب است. بنیان ...
بیشتر
سرمایه‌داری مستغلات بخشی از سرمایه‌داری است، مادامی‌که ارزش افزوده را از طریق ارزش مصرفی تولید کند در خدمت گردش سرمایه مولد است، اما زمانی‌که با سوداگری و انگیزه سودجوئی فقط به تولید ارزش دارائی بپردازد، سرمایه‌داری غیرمولد محسوب می‌شود. هدف این پژوهش بررسی و شناخت سازوکارهای سرمایه‌داری مستغلات در ناحیه میاندوآب است. بنیان فلسفی تحقیق مبتنی بر پراگماتیسم است و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. با تکنیک RS تغییرات پوشش اراضی محدوده مطالعاتی در مقاطع زمانی (1998، 2006 و 2016م) از تصاویر ماهواره Landsat بدست آمد. افزایش 47.49 درصدی سطح ساخته شده نشان از فعالیتهای گسترده مستغلاتی در این قلمرو داشت. جمع‌آوری و تحلیل دادهها با روش «کیو» انجام گرفت. منطق استدلال این روش «قیاس اقترانی» است. جامعه گفتمان شامل32 نفر از اساتید اقتصاد، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی و شهری است که از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. فضای گفتمان از منابع دست اول و مصاحبه‌ها در قالب 107 گویه، توسط جامعه گفتمان در کارتهای کیو مرتب شدند. نتایج برمبنای تحلیل عاملی اکتشافی فردمحور (روش استفنسون) نشان داد هشت عامل: بستر اقتصادی و دولت رانتیر، نقص ساختارهای قانونی و فعالیتهای مافیایی، ریسک پایین سرمایه‌گذاری در مستغلات، ضعف سرمایه‌داری مولد و فقدان شبکه رسمی مالکیت، کالایی شدن زمین، خزش شهری و گسترش خدمات، نمودهای فضایی – مکانی بورژوازی مستغلات و احتکار و رانت زمین در مکانیسم سرمایه‌داری مستغلات اثر داشته‌است. همچنین ضعفهای بستر اقتصادی، وابستگی به رانت نفت و کم‌توجهی به مالیات اراضی موجب نضج گرفتن سرمایه‌داری مستغلات شده و در نهایت سرمایه را از مدار مولد خارج کرده است.
مقاله پژوهشی
مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
اسفندیار مهری تالارپشتی؛ عیسی پوررمضان؛ نصرالله مولائی هشجین؛ آتوسا بیگدلی
دوره 15، شماره 2 ، تابستان 1399، صفحه 319-332
چکیده
گردشگری به عنوان ابزاری کارآمد با اثر بر بنیان‌های اقتصاد روستایی می‌تواند نقش مهمی را در پایداری اجتماعی نواحی روستایی ایفا کند. این پژوهش به دنبال تبیین نقش گردشگری در پایداری اجتماعی نواحی روستایی شهرستان قائمشهر می‌باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی - تحلیلی می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات ...
بیشتر
گردشگری به عنوان ابزاری کارآمد با اثر بر بنیان‌های اقتصاد روستایی می‌تواند نقش مهمی را در پایداری اجتماعی نواحی روستایی ایفا کند. این پژوهش به دنبال تبیین نقش گردشگری در پایداری اجتماعی نواحی روستایی شهرستان قائمشهر می‌باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی - تحلیلی می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی بدست آمده است. جامعه آماری این پژوهش روستاییان می‌باشند. (17216N=) که بر اساس فرمول کوکران تعداد 375 نفر روستاییان به عنوان حجم نمونه تعیین شده است. متغییرهای تحقیق ماهیت کمی و کیفی داشته و در جمع‌آوری دادهها از مقیاس طیف لیکرت استفاده شده و سپس در تجزیه و تحلیل دادهها از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری tجهت اطمینان از نرمال بودن توزیع دادهها و سپس از روش آماری همبستگی و رگرسیون و آزمون‌های آماری پارامتری نظیر آزمون همبستگی پیرسون بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش در ناحیه مورد مطالعه نشاندهنده تاثیر گردشگری بر افزایش شکاف و اختلاف اجتماعی، افزایش جرم و فعالیتهای غیر قانونی، کاهش انسجام اجتماعی بین ساکنین، بهبود امکانات تفریحی و رفاهی، بهبود امکانات و خدمات گردشگری، افزایش کیفیت زندگی ساکنان روستا و گسترش فرهنگ بومی بر پایداری شاخص های اجتماعی می‌باشد.
