مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

1. عوامل مؤثر در رقابت‌پذیری گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان سرعین )

حسن افراخته؛ حمید جلالیان؛ ابراهیم آرامی

دوره 14، شماره 2 ، تابستان 1398، ، صفحه 457-472

چکیده

ازجمله مشکلات مهم امروز صنعت گردشگری کشور فقدان رقابت پذیری می باشد. یکی از ارکان این مشکل نبود یک رویکرد مشخص به منظور افزایش رقابت پذیری است و همچنین ارتباط مستقیمی بین افزایش توان رقابتی یک کشور و توان رقابتی بنگاه وجود دارد.رقابت پذیری مقصد گردشگری به عنوان یکی از گونه های مهم رقابت پذیری مکانی و یک صنعت رشد و توسعه درون زا در بسیاری ... بیشتر ازجمله مشکلات مهم امروز صنعت گردشگری کشور فقدان رقابت پذیری می باشد. یکی از ارکان این مشکل نبود یک رویکرد مشخص به منظور افزایش رقابت پذیری است و همچنین ارتباط مستقیمی بین افزایش توان رقابتی یک کشور و توان رقابتی بنگاه وجود دارد.رقابت پذیری مقصد گردشگری به عنوان یکی از گونه های مهم رقابت پذیری مکانی و یک صنعت رشد و توسعه درون زا در بسیاری از شهرهای دنیا مورد توجه قرار گرفته است.ناحیه سرعین ترکیبی از جاذبه های انسانی وطبیعی را در خود جای داده و از نظر اکوتوریستی دارای قابلیتهای فراوانی است. تا کنون مدل های مختلفی برای رقابت پذیری مقاصد گردشگری ارائه شده است. هدف مقاله حاضر بررسی والویت بندی عوامل موثردر رقابت پذیری گردشگری منطقه سرعین با بهره گیری و تلفیق دو مدل کراچ - ریچی و کانو می باشد .پژوهش به صورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه به تعداد 573 برگ در بین گردشگران،کسبه و مردم محلی در بازه زمانی 15خرداد تا 15 مرداد سال 1396انجام گرفته است. نتایج کسب شده با روش تحلیل عاملی و نرم افزار LISREL تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آن است که از میان 6 شاخص در مدل تلفیقی مذکور،به ترتیب منابع وجاذبه های محوری، مدیریت مقصد، عوامل تقویت کننده، برنامه ریزی خط مشی و توسعه مقصد، رضایت گردشگران، عوامل و منابع پشتیبان از اولویت برخوردارند .

2. واکاوی تسهیل کننده‌های مشارکت روستاییان در توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: دهستان‌های چورزق و درام شهرستان طارم)

ناصر شفیعی ثابت؛ مسعود انبارلو؛ علی یوسفی طالقانی

دوره 13، شماره 3 ، پاییز 1397، ، صفحه 729-744

چکیده

بر اساس دیدگاه صاحب نظران توسعه بی‌توجهی به توانمندسازی و مشارکت روستاییان چالش‌های فراوانی در فراگرد توسعه روستایی ایجاد می‌کند. با این وجود، به دلایل مختلفی در بسیاری از کشورها، جایگاه مشارکت روستاییان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. مطالعه حاضر بر آن است که جایگاه تسهیل‌کننده‌های توانمندسازی و مشارکت روستاییان را در فرآیند توسعه ... بیشتر بر اساس دیدگاه صاحب نظران توسعه بی‌توجهی به توانمندسازی و مشارکت روستاییان چالش‌های فراوانی در فراگرد توسعه روستایی ایجاد می‌کند. با این وجود، به دلایل مختلفی در بسیاری از کشورها، جایگاه مشارکت روستاییان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. مطالعه حاضر بر آن است که جایگاه تسهیل‌کننده‌های توانمندسازی و مشارکت روستاییان را در فرآیند توسعه مشخص سازد. بدین‌ترتیب، پژوهش‌حاضر به شیوه توصیفی ـ تحلیلی از طریق291خانوار نمونه تصادفی در 18 روستای ناحیه طارم انجام شد. برای سنجش سطح توسعه روستاها، تعداد 111شاخص در قالب 4 معیار محیطی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی به مثابه مؤلفه اثرپذیر سنجیده شد. در ارتباط با مؤلفه اثرگذار تسهیل‌کننده‌های مشارکت روستاییان نیز تعداد76 شاخص درچهارچوب 6 معیارآموزش و اطلاع‌رسانی، دانش و اطلاعات، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، کالبدی، سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری بر اساس وی‍ژگی ناحیه مورد مطالعه سنجیده شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که هر 6 شاخص تسهیل کننده‌های مشارکت روستاییان در بهبود شاخص‌های توسعه روستایی مؤثر است. اما، هنوز به نحو شایسته‌ای باعث ارتقاء شاخص‌های سطح توسعه آن‌ها نشده است. بنابراین، توجه به ارتقاء سطح توانمندی روستاییان برای مشارکت گسترده‌تر آن‌ها از طریق ارتقاء تسهیل‌کننده های توانمندسازی روستاییان همچون آموزش و آگاهی بخشی، دانش و مهارت و دخالت دادن آنان در فرآیند تصمیم‌گیری‌ها و شراکت در فعالیت اجتماعی و اقتصادی به مثابه بهبود دهنده‌های ارتقاء سطح توسعه روستایی پیشنهاد می‌شود.

3. بررسی نقش گسترش فیزیکی شهر رشت در ایجادتغییرات کاربری اراضی حاشیه شهر

مجید یاسوری؛ رضا ویسی؛ مژگان سبب کار؛ مریم محمدی

دوره 10، شماره 30 ، بهار 1394، ، صفحه 99-112

چکیده

رشد روزافزون جمعیت شهرها در گسترش فیزیکی و تغییرات کاربری اراضی حاشیه شهرها نقش مؤثری داشته است. جمعیت شهر رشت از حدود 294 هزار نفر در سال 1370 به بیش از 600 هزار نفر در سال1390 افزایش یافته است. در این دوره مساحت محدوده شهر از 2994 هکتار به 10240 هکتار رسید. نتیجه افزایش جمعیت و مساحت شهر، توسعة فیزیکی شهر و در نتیجه تغییر کاربری اراضی حاشیه شهر ... بیشتر رشد روزافزون جمعیت شهرها در گسترش فیزیکی و تغییرات کاربری اراضی حاشیه شهرها نقش مؤثری داشته است. جمعیت شهر رشت از حدود 294 هزار نفر در سال 1370 به بیش از 600 هزار نفر در سال1390 افزایش یافته است. در این دوره مساحت محدوده شهر از 2994 هکتار به 10240 هکتار رسید. نتیجه افزایش جمعیت و مساحت شهر، توسعة فیزیکی شهر و در نتیجه تغییر کاربری اراضی حاشیه شهر و به زیر ساخت و ساز رفتن این اراضی بوده است، بنابراین شناسایی ساز و کارهای مؤثر بر رشد و پویایی شهر به منظور مقابلة منطقی و صحیح با مشکلات تبعی آن و همچنین طراحی اندیشمندانه و مدبرانة توسعة آتی شهر حائز اهمیت میباشد. نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. نتایج پیمایشی تحقیق نشان داد که طی درۀ 1370 تا 1390، حدود 3587 هکتار از اراضی حاشیۀ شهر، تغییر کاربری یافته و به زیر ساخت و سازهای شهری رفته است. با توجه به آمار شهرداری رشت، تعداد واحد مسکونی شهر رشت از 84053 در سال 1370 به 140355 واحد در سال 1389 رسیده است، که نشانگر 67 درصد افزایش طی این دوره است. همچنین یافتههای حاصل از مقایسۀ دو نقشۀ شهر رشت در سالهای 1370 با 1390 نشان داد که طی دوره مذکور تعداد 10 روستا به شهر ملحق شده و همچنین تعداد 57728 قطعه ملک اعیانی در حاشیه شهر به محدوده خدماتی شهرداری اضافه شده است. که این قطعات شامل کاربریهای مختلفی، از جمله مسکونی، تجاری، صنعتی و... است

4. عوامل مؤثر در مهاجرت روستائیان به شهرها، با تأکید بر شبکه مهاجرت (مورد: دهستان رستم دو)

علی شمس‌الدینی؛ پروین گرجیان

دوره 5، شماره 11 ، تابستان 1389، ، صفحه 75-92

چکیده

تلاش به منظور ایجاد رفاه، ارتقاء معیشت و دستیابی به زندگی بهتر از جمله اهداف اجتماعی بشر به منظور ماندگاری در کلیه عرصههای سکونتگاهی میباشد. از این رو افراد در راستای فرار از مشکلات و تنگناهای موجود در محلِ سکونت خویش و همچنین برخورداری از خوشبختی و آنچه که حق طبیعی انسان برای ادامه زندگی قلمداد میگردد؛ به ... بیشتر تلاش به منظور ایجاد رفاه، ارتقاء معیشت و دستیابی به زندگی بهتر از جمله اهداف اجتماعی بشر به منظور ماندگاری در کلیه عرصههای سکونتگاهی میباشد. از این رو افراد در راستای فرار از مشکلات و تنگناهای موجود در محلِ سکونت خویش و همچنین برخورداری از خوشبختی و آنچه که حق طبیعی انسان برای ادامه زندگی قلمداد میگردد؛ به فضای سکونتگاهی دیگر مهاجرت میکنند. در راستای این روندِ جمعیتی؛ روستائیان به منظور استفاده از امکانات معیشتی-رفاهی و نیز در جهت یافتن شغل و ایجاد درآمد مُکفی، به سمت شهرها و دیگر مراکز اقامتگاهی کشور مهاجرت می‌کنند. در این مسیرِ حرکت، عموماً افراد روستایی تمایل دارند به سمت مراکزی رهسپار شوند که علاوه بر رفع نیازمندیهای اقتصادی - اجتماعیِ آنان؛ این فضای جدید بتواند جوابگوی احساسات و ادراکات فرهنگی- هویتی آنها نیز باشد. در این پژوهش که با رویکرد تحلیلی - توصیفی انجام گرفته است؛ تلاش است با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، ضمن بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر مهاجرت روستائیان دهستان رستم دو از توابع شهرستان رستم به دیگر نقاط سکونتگاهی منطقه، نقش پیوندهای قومی - فرهنگی (شبکه مهاجرت) شهرها را در این جذبِ جمعیتی تجزیه و تحلیل نماییم. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و طبیعی در مهاجرت روستائیان دهستان مؤثر بوده‌اند. در این میان، حدود 80 درصد از مهاجرین مورد مطالعه عوامل اقتصادی از جمله جستجوی شغل و دستیابی به درآمد بیشتر را مهم‌ترین دلیل کوچ خود ذکر کرده‌اند. همچنین قریب به اتفاق 40 درصد از روستائیانِ مهاجر به شهر محلی مصیری و شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد به ویژه یاسوج که دارای پیوندهای قومی - فرهنگی مستحکمی با روستاهای مبدأ مهاجرت می‌باشند، نقل مکان نموده‌اند.

5. سیلاب و مروری بر سیلاب های استان اصفهان

مسعود معیری؛ مژگان انتظاری

دوره 3، شماره 6 ، تابستان 1387، ، صفحه 110-124

چکیده

سرزمین ایران بواسطۀ شرایط اقلیمی ، توپوگرافی و ژئومورفولوژی در بسیاری از مناطق همه ساله در معرض خطر این بلای طبیعی قرار دارد به طوری که بررسی ها نشان داده است بیش از 80 % وسعت شهر های ایران در معرض وقوع سیل قرار دارد که به طور کلی 32 % از بلایای طبیعی در ایران مربوط به سیل بوده است. در استان اصفهان نیز ، در طول سال های1330 تا 1383 ، 213 ... بیشتر سرزمین ایران بواسطۀ شرایط اقلیمی ، توپوگرافی و ژئومورفولوژی در بسیاری از مناطق همه ساله در معرض خطر این بلای طبیعی قرار دارد به طوری که بررسی ها نشان داده است بیش از 80 % وسعت شهر های ایران در معرض وقوع سیل قرار دارد که به طور کلی 32 % از بلایای طبیعی در ایران مربوط به سیل بوده است. در استان اصفهان نیز ، در طول سال های1330 تا 1383 ، 213 مورد سیل با شدت های متفاوت در نواحی مختلف این استان رخ داده است . در این مقاله سعی شده است بواسطه اهمیت این پدیده طبیعی در استان ، با بررسی کلی سیل و عوامل موثر در ایجاد آن بر اساس مطالعات کتابخانه ای و گزارشات و جمع آوری آمار سیل های استان اصفهان در یک دورة 40 ساله و خسارات های ناشی از این سیلاب ها با استفاده از نرم افزار EXCEL ، علل و عوامل موثر در ایجاد سیلاب ها و همچنین خسارتهای مختلف ناشی از این سیلاب ها در شهرستان های پر خطر این استان شناسایی شده است . به طور کلی علت بسیاری از سیلاب ها در نواحی مرکزی ایران از جمله استان اصفهان ، بارندگی با شدت زیاد است . علت این بارندگی ها نیز در ارتباط با پدیدة النینو و لانینا و همچنین عبور سیستم های کم فشاری است که پس از کسب مقدار متنابهی بخار از روی دریای مدیترانه ، قسمت های غرب این استان را که مشرف به ارتفاعات زاگرس می باشد را تحت تاثیر قرار می دهد.

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 15 (1399)

دوره 14 (1398)

دوره 13 (1397)

دوره 12 (1396)

دوره 11 (1395)

دوره 10 (1394)

دوره 9 (1393)

دوره 8 (1392)

دوره 7 (1391)

دوره 6 (1390)

دوره 5 (1389)

دوره 4 (1388)

دوره 3 (1387)

دوره 2 (1386)

دوره 1 (1385)

1. عوامل مؤثر در رقابت‌پذیری گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان سرعین )

چکیده

2. واکاوی تسهیل کننده‌های مشارکت روستاییان در توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: دهستان‌های چورزق و درام شهرستان طارم)

چکیده

3. بررسی نقش گسترش فیزیکی شهر رشت در ایجادتغییرات کاربری اراضی حاشیه شهر

چکیده

4. عوامل مؤثر در مهاجرت روستائیان به شهرها، با تأکید بر شبکه مهاجرت (مورد: دهستان رستم دو)

چکیده

5. سیلاب و مروری بر سیلاب های استان اصفهان

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

سومین همایش ملی توسعه پایدار فضایی با تاکید بر سواحل دریای خزر

qr code

مجله مهندسی جغرافیایی سرزمین

COPE

ابر واژگان